“Vaccine tinh thần”.[1] Chương trình này sẽ do các chuyên gia tâm lý có nhiều kinh nghiệm lâm sàng của trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM đảm nhiệm. Theo hiệu trưởng trường cho biết, đây là hoạt động hỗ trợ sức khỏe tinh thần cho người dân tại TP.HCM bị ảnh hưởng về tâm lý do dịch COVID-19 kéo dài.

Bức tranh “Phó thác”. Tranh của họa sĩ Nguyễn Thành Trung

Cũng theo bản tin trên, kết quả nghiên cứu của nhóm giảng viên khoa Tâm lý học, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM vào tháng 8-2021 cho thấy, trong thời gian giãn cách xã hội, nhiều người dân cảm thấy lo âu, trầm cảm, căng thẳng/stress, buồn chán, bứt rứt, cáu gắt, mất hứng thú, mất động lực, khó tập trung, đau đầu, mất ngủ… và có nhu cầu được hỗ trợ tâm lý rất cao.

Những nhóm đối tượng dễ bị tổn thương bởi COVID-19 có nhu cầu được hỗ trợ trấn an tâm lý, tinh thần để vượt qua đại dịch này gồm bệnh nhân, thân nhân, người lao động và học sinh, sinh viên... Vì ngoài sức đề kháng cơ thể, con người cần huy động một hệ thống miễn dịch khác về mặt tinh thần, hay còn gọi là sức đề kháng tinh thần. 

Tại họp báo ngày 3-9-2021, hiệu trưởng trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP HCM), cũng cho biết là chương trình có thể kéo dài tùy tình hình diễn tiến của đại dịch. Ba nhóm hỗ trợ chính gồm phòng ngừa phổ quát nâng cao sức khỏe tinh thần; tham vấn và trị liệu tâm lý; hỗ trợ tái hòa nhập hậu Covid-19.

Như vậy, ta có thể thấy rằng ngoài vắc-xin thể xác tức là vắc-xin y học nhằm giúp nâng cao khả năng kháng bệnh của cơ thể, còn có thêm hai loại vắc-xin nữa không kém phần quan trọng, đó là vắc-xin tinh thần và vắc-xin tâm linh. Sau đây, chúng ta sẽ thử bàn về hai loại vắc-xin này.

1.- Vắc-xin tinh thần

Ngày 7-9-2021 vừa qua, trên trang báo điện tử Người Lao Động có đăng bài viết của Bs Trương Hữu Khanh, một chuyên gia dịch tễ học, nguyên trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh BV Nhi Đồng 1 (TPHCM), đề cập đến vấn đề “Liều thuốc tinh thần cho bệnh nhân F0 của Covid-19”.[2]

Theo Bs Khanh, “Tinh thần trong điều trị bệnh Covid-19 rất quan trọng, không chỉ vì nó ảnh hưởng tới sức đề kháng mà còn gây ra những tác động dễ thấy, phổ biến nhất là mất ngủ. Không ngủ được sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe rất nhiều, trong khi lúc này người bệnh rất cần được nghỉ ngơi để có sức chống chọi lại bệnh. Nhiều F0 còn bị rối loạn hoảng loạn. Các vấn đề về tinh thần đôi khi lại ảnh hưởng đến bệnh nền.”

Ông giải thích thêm: “Tất cả những gì liên quan đến sự lạc quan đều kích thích cơ thể tiết ra các nội tiết tố có lợi nhằm tăng cường sức đề kháng, giúp các tế bào bạch cầu hoạt động tốt hơn, mà sức đề kháng là vũ khí chính giúp các F0 vượt qua bệnh Covid-19. Khi lạc quan, mình cũng ăn uống tốt hơn, có thêm năng lượng. Điều này vô cùng quan trọng bởi biếng ăn là một vấn đề hay gặp ở bệnh nhân Covid-19, mà ăn uống kém, thiếu chất lại làm tăng nguy cơ bệnh trở nặng, cơ thể không có sức chống chọi.”

Có lẽ hiện nay người ta đang chú trọng rất nhiều vào khía cạnh khoa học của việc phòng chống virus corona, tác nhân của Covid-19, chẳng hạn như thực hành 5K, 3T, khuyến khích tiêm chủng, phổ biến thuốc điều trị, sử dụng các phương tiện chữa bệnh hiện đại vv. Trong khi đó, người ta lại không quan tâm đến khía cạnh xã hội và tâm linh trong việc phòng chống Covid. Chính trong giai đoạn này mà chúng ta phải điều chỉnh việc đối phó với con vi-rút corona, không phải chỉ bằng những biện pháp khoa học mà còn nhờ những tác động sâu xa của tinh thần và tâm linh nữa. Chính nhờ yếu tố tinh thần và tâm linh này, con người mới có thể đón nhận và vượt qua được những thảm họa mà Covid-19 đã và đang gây ra, nhất là khi con người đang ở trong tâm thế phải sống chung lâu dài với con vi-rút vô cùng độc hại.

Quả vậy, hiện nay nhiều nhà khoa học và chuyên gia trên thế giới đã khẩn trương lên tiếng khuyên cáo rằng hãy tập sống chung với dịch, với con corona bao lâu nó còn tồn tại trên thế gian này. Chúng ta biết rằng, ngày 22-4-2020 Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đưa ra khuyến cáo các nước trên thế giới không nên vội mất cảnh giác vì cuộc chiến chống Covid-19 vẫn còn rất gian nan và thế giới sẽ phải sống chung lâu dài với virus Sars-CoV2. Lời cảnh báo trên được Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới, Tedros Adhanom Ghebreysus đưa ra trong cuộc họp báo thường nhật của WHO tại Geneva – Thuỵ Sỹ chiều ngày 22-4-2020.[3]

Quả thực, việc chấp nhận sống chung với Covid, giống như nhiều người đã từng sống chung với lũ, với bão tố, với thiên tai dịch bệnh, sẽ giúp chúng ta bình tĩnh, khôn ngoan, tỉnh táo hơn trong việc sống thích nghi với vi-rút và dịch bệnh. Gần đây, xuất hiện một bài viết rất hay tựa là “Tản mạn về virus corona...Bình tĩnh nhìn nhận vấn đề qua 3 khía cạnh: khoa học tự nhiên , khoa học xã hội và khoa học tâm linh” đăng trên trang web của Gp Bùi Chu. [4] Tác giả cùa bài viết là một nhà khoa học, TS.BS Nguyễn Đỗ Ngọc Linh, Trưởng P. Đào tạo Đại Học Y Khoa Phan Châu Trinh tỉnh Quảng Nam. Sau khi phân tích những dữ kiện “lạ lùng” về con vi-rút mới mẻ này, tác giả đã phải thừa nhận nhận rằng:

 “Rõ ràng, cần phải bình tĩnh lại và nhìn nhận vấn đề. Rõ ràng cái dịch bệnh này có điều gì đó mà giới hạn của khoa học hiện nay chưa thể lý giải được một cách cụ thể và chính xác về loài virus này.

“Chính tôi, là một tiến sỹ, bác sỹ chuyên ngành vi sinh, nhưng tôi cũng thấy khó giải thích trước tình cảnh dịch bệnh trước mặt, nó khác nhiều so với những gì tôi được học, đã biết và đã từng nghiên cứu. 

“Tại thời điểm đợt dịch thứ nhất, phó trưởng khoa Y của đại học y khoa UCSF email cho tôi và nói rằng ông đang rất lo lắng vì không biết làm sao để bảo vệ nhân viên và sinh viên của ông trước đại dịch, chúc lành cho các bạn. Đại học Stanford, tượng đài y khoa của tôi cũng sụp đổ khi họ nói họ chẳng hiểu cái dịch này như thế nào. Cũng từ đó, tôi muốn tiếp cận nó theo hướng mới hơn là khoa học thuần tuý. Tôi cho rằng phải mở rộng trí óc hơn, cái nhìn phải lớn hơn, rộng hơn, dựa trên ba khía cạnh: khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, và khoa học tâm linh thì mới hiểu được phần nào về đại dịch này.

“Con người chủ yếu mới chỉ nhìn nhận đại dịch ở khía cạnh khoa học, có một số ít người nhìn nhận nó ở khía cạnh khoa học xã hội, và rất ít người hơn nữa nhìn nhận nó ở khía cạnh khoa học tâm linh. Trên mạng, trong sách, đã có quá nhiều người nhìn nhận đại dịch coronavirus ở góc nhìn khoa học, nên tôi không muốn viết về nó nữa, mà tôi muốn nhìn nhận nó ở khía cạnh khoa học xã hội và khoa học tâm linh.

“Chẳng hạn, tại sao nếu nhìn vào số lượng người chết do Covid thì thực ra không bằng một trận chiến tranh. Thậm chí còn không bằng số người chết hàng năm vì tai nạn giao thông tại Việt Nam. 

“Tại sao người ta không sợ chiến tranh, không sợ tai nạn giao thông, mà lại hoảng loạn vì virus? Là vì chiến tranh người ta còn biết đánh ai, ai đánh, biết kẻ thù là ai, chiến lược thế nào, đánh từ đâu, phòng thủ thế nào. Nhưng virus thì không thấy đâu cả. Không biết đánh từ đâu, phòng thủ thế nào nên tâm lý con người, tâm lý xã hội, họ sợ và hoảng loạn. Từ đó mà tình hình dịch bệnh cứ nặng dần lên.

“Một góc khác ở khía cạnh khoa học xã hội. Mọi người cứ hỏi làm sao để dập dịch, làm sao để chống lại Sars-CoV2. Nhưng riêng tôi, tôi thấy nó là sự cân bằng của Tạo Hóa mang lại. Người ta chỉ nói về tác hại của Covid mà rất ít người nhìn nhận khía cạnh tích cực của nó…”

Cuối cùng, tác giả đã cũng đưa ra lời một lời kết luận đáng lưu ý, đó là:

“Yếu tố tinh thần là quan trọng nhất vì ai cũng hiểu đến giờ nầy không có thuốc nào để trị Covid cả. Yếu tố tinh thần và niềm tin sẽ là chất liệu cần thiết để được hồi phục. Người nào có tôn giáo thì nên cầu nguyện theo tôn giáo đó, còn ai không có tôn giáo thì bình tâm, ngồi hít thở đều đặn, không nên hoang mang. Hãy sống lạc quan và tích cực để có thể vượt qua tất cả mọi khó khăn!”

Đối với Ki-tô hữu chúng ta, hơn lúc nào hết, đây là thời buổi cần sống đức tin mạnh mẽ và triệt để nhất, vì chính lòng tin sẽ cứu chữa chúng ta (x.Mt 9, 22; Mc 10, 52).

2.- Vắc-xin tâm linh

Ở đây, khi nói đến “Vắc-xin tâm linh”, người Ki-tô hữu chúng ta liên tưởng ngay tới ơn thánh, tới đức tin, tới đời sống đạo của mình. Hơn lúc nào hết, hiện nay dịch cúm Covid đe dọa mạng sống từng người, gây lo lắng hoang mang cho từng nhà, từng cộng đoàn. Đức tin mời gọi chúng ta hướng về Thiên Chúa là Cha giàu lòng thương xót, chính Người sẽ nâng đỡ chúng ta trong lúc khó khăn khăn này. Hãy sống tín thác vào Chúa. “Anh em đừng lo lắng gì cả. Nhưng trong mọi hoàn cảnh, anh em cứ đem lời cầu khẩn, van xin và tạ ơn, mà giãi bày trước mặt Thiên Chúa những điều anh em thỉnh nguyện. Và bình an của Thiên Chúa, bình an vượt lên trên mọi hiểu biết, sẽ giữ cho lòng trí anh em được kết hợp với Chúa Kitô Giêsu” (Pl 4, 6-7).

Trong bài viết tựa “Đức tin thời đại dịch” trên trang web dongten.net ngày 12-7-2021, tác giả đã chia sẻ về vai trò của của đức tin của người tín hữu sẽ như thế nào trong thời buổi dich bệnh Covid-19, với đoạn mở đầu như sau:

“Đại dịch Covid-19 vẫn đang trở nên quá khó hiểu và đáng sợ với hàng triệu người dân cả nước. Việt Nam chúng ta đang chứng kiến hàng chục ngàn người nhiễm bệnh và một số không nhỏ đã phải ra đi. Nếu tình hình không mấy khả quan, số ca nhiễm và tử vong vẫn tiếp tục gia tăng từng ngày. Cuộc khủng hoảng này đang khiến cộng đồng đặt lại vấn đề về y tế, đạo đức và hậu cần. Nhưng chính nó cũng đang chất vấn những người có đức tin. Đức tin của bạn như thế nào? Liệu nó có thể giúp bạn vượt qua cơn đại dịch này không? Ở đây, Cha James Martin, S.J. sẽ giúp bạn một vài phương thế sống đức tin thời đại dịch. Chẳng hạn, “Chống lại sự hoang mang là phương thế đầu tiên”.

Tác giả bài viết đã dẫn lời LM James Martin như sau: “Điều này không có nghĩa là bạn sẽ không còn lo lắng nữa, hay cứ phớt lờ những lời khuyên hữu ích của các chuyên gia y tế và các biện pháp phòng chống dịch cộng đồng. Thi thoảng cảm thấy lo lắng là chuyện hết sức bình thường. Nhưng mọi chuyện sẽ khác nếu lo lắng kéo dài, ảnh hưởng đến các hoạt động hằng ngày, và khiến bạn cảm thấy sợ hãi. Trước cơn khủng hoảng của đại dịch, làm sao con người có thể bình tĩnh vượt qua? Làm sao có thể cảm thấy bình an và hy vọng nội tâm? Chính Thiên Chúa sẽ mang lại niềm hy vọng, sự bình an cho bạn chứ không phải hoang mang, hãi sợ.”[5]

Thánh Aug-gus-ti-nô đã nói: “Hãy chăm sóc tốt thể xác nếu bạn muốn sống lâu. Hãy chăm sóc tốt linh hồn, vì có thể bạn sẽ chết vào ngày mai”. Trong khi chúng ta “hăm hở” đi tiêm chích vắc-xin khoa học với hi vọng phòng chống dịch cúm Covid-19 một cách triệt để, thì đức tin cũng mời gọi chúng ta xác tín về những thứ vắc xin tâm linh khác, cần thiết hơn, cấp bách hơn, ý nghĩa hơn. Đó là vắc-xin ơn Chúa, vắc-xin Lời Chúa, vắc-xin cầu nguyện và hy sinh. Sau đây chúng ta sẽ bàn về ba loại vắc-xin tâm linh trên.

Ơn thánh

Ơn thánh là ơn huệ nhưng không đến từ Thiên Chúa. Ơn thánh là sức mạnh siêu nhiên có sức nâng đỡ cả hồn lẫn xác, cả đời sống thiêng liêng lẫn đời sống thể xác của chúng ta. Đối với kẻ tin thì “Tất cả đều là ân huệ” (Thánh nữ Tê-rê-xa HĐ). Và ơn Chúa thì lúc nào cũng dồi dào và phong nhiêu, “Ơn Ta đủ cho con” (2Cr 12, 9).

“Theo lời dạy của Đức Giê-su, Phao-lô đã nói với người Ê-phê-sô: Chính do ân sủng và nhờ lòng tin mà anh em được cứu độ, đây không phải bởi sức anh em, mà là một ân huệ của Thiên Chúa (2,8). Ân sủng đã cứu chúng ta. Thật là một món quà tuyệt vời mà Cha chúng ta đã ban cho chúng ta! Người sẽ không dừng lại ở bất cứ điều gì – ngay cả cái chết của Người Con Một – với mục đích là để lôi kéo chúng ta đến với Người và lấp đầy chúng ta bằng tình yêu của Người!”[6]

Chúng ta biết rằng, hiện nay có nhiều linh mục, tu sĩ nam nữ và các tình nguyện viên CG đã và đang lên đường xông vào các điểm nóng Covid, để cùng sống, cùng hy sinh và có khi cùng chết với các bệnh nhân đau khổ. Điều gì đã khiến cho họ dấn thân một cách tích cực như vậy? Đó là do sự thúc đẩy của Chúa và nhờ sự trợ lực của ơn thánh. Sau đây là vài dòng chữ trích trong chứng từ của linh mục Phao-lô Nguyễn Văn Quý, dòng Đa Minh, phục vụ 3 tuần tại BV Dã chiến điều trị Covid-19 quận 7:

“Giữa những mất mát, đau khổ của dịch bệnh thì tình yêu đối với con người giúp xóa tan khoảng cách, gắn kết tất cả mọi người lại với nhau. Khi có nhóm linh mục, tu sĩ đến tiếp sức, các y bác sĩ, nhân viên y tế của bệnh viện rất phấn khởi. Họ tạo mọi điều kiện thuận lợi và tích cực hỗ trợ nhóm tu sĩ thiện nguyện làm tốt công việc của mình. Đối với các bệnh nhân, ngay cả với người ngoại giáo, họ cũng nhận ra một tinh thần phục vụ hết sức đặc biệt nơi các linh mục, tu sĩ. Bởi chúng tôi mặc lấy tâm tình của Đức Kitô nên khi phục vụ cho người bệnh, mọi người đều làm với tất cả tình yêu, dù có mệt nhưng vẫn vui cười, lạc quan, thắp lên niềm tin yêu, hy vọng trong môi trường đau bệnh.”[7]

Lời Chúa

Đối với Ki-tô hữu chúng ta, Lời Chúa luôn có sức mạnh giúp chúng ta chống đỡ được mọi đau khổ, thất vọng trong lúc gian nan khốn khó như hoàn cảnh dịch Covid hiện tại. Mỗi Lời Chúa được coi như là một liều vắc-xin quyền năng có khả năng giúp ta vững vàng, mạnh mẽ, vượt qua bệnh tật hồn xác.

Thực vậy, “Đôi khi trong cuộc sống, bệnh tật hoặc chấn thương sẽ tạo ra gánh nặng lớn và chúng ta thậm chí có thể gặp khó khăn cả trong những sinh hoạt hằng ngày. Chẳng dễ dàng để có thể chịu đựng, và việc chữa lành không phải lúc nào cũng xảy ra ngay lập tức. Dù bất kỳ tình huống nào xảy ra, chúng ta cũng đừng ngần ngại than khóc với Chúa để được chữa lành. Ngài luôn hồi đáp những lời cầu xin của chúng ta, dù đôi khi đó không phải là một phép lạ phục hồi sức khỏe hoàn chỉnh. Kinh Thánh là một địa chỉ tốt nơi ta có thể tìm thấy nhiều nhân vật đã cầu xin Chúa chữa lành. Một số người trong họ đã được chữa lành hoàn toàn, trong khi những người khác được củng cố đức tin. Chúng ta có thể biến những lời cầu nguyện này của họ thành của riêng mình và cầu xin Chúa chữa lành chúng ta, dù là thể xác hay tâm hồn.”[8]

“Lạy Đức Chúa, xin cứu chữa con, để con được chữa lành, xin cứu thoát con, để con được giải thoát, vì vinh dự của con chính là Ngài!” (Gr 17,14) 

“Khi gặp bước ngặt nghèo, họ kêu lên cùng Chúa; Người ra tay cứu họ thoát ngàn nỗi gian truân, sai lời Người đến, chữa cho lành mạnh, cứu họ khỏi sa hố sâu. Ước chi họ dâng lời cảm tạ vì tình thương của Chúa, và vì những kỳ công Chúa đã thực hiện cho người trần” (Tv 107, 19-21) 

“Chúc tụng Chúa đi, hồn tôi hỡi, chớ khá quên mọi ân huệ của Người, Chúa tha cho ngươi muôn ngàn tội lỗi, thương chữa lành các bệnh tật ngươi” (Tv 103,2-3) 

“Lạy Thầy Giêsu, xin dủ lòng thương chúng tôi! Thấy vậy, Ðức Giêsu bảo họ: Hãy đi trình diện với các tư tế. Ðang khi đi thì họ đã được sạch” (Lc 17,13-14) 

 “Thưa Ngài, tôi chẳng đáng Ngài vào nhà tôi, nhưng xin Ngài chỉ nói một lời là đầy tớ tôi được khỏi bệnh” (Mt 8,8) 

Sự cầu nguyện và hy sinh

ĐTGM TGP Saigon Giu-se Nguyễn Năng ngày 31-8-2021 đã có thư gửi gia đình Tổng giáo phận với chủ đề “Hãy nắm giữ niềm hy vọng dành cho chúng ta” (Dt 6, 18), trong đó có đoạn ngài nhắn nhủ các tín hữu:

“Ước gì mỗi người trong cộng đoàn Dân Chúa hãy làm tất cả những gì có thể để niềm hy vọng trở thành hiện thực, bằng lời cầu nguyện, bằng sự thăm viếng ủi an, cảm thông khích lệ, giúp đỡ vật chất. Đừng để một ai phải thất vọng vì sự dửng dưng vô cảm của chúng ta. Xin hãy chuyển thông điệp hy vọng này tới tất cả mọi người.

“Tương lai sẽ còn nhiều bất ngờ và khó khăn thử thách. “Hãy giữ vững niềm hy vọng”. Nếu bà góa nghèo kêu cầu một thời gian khá lâu mà ông quan tòa không chịu nghe, nhưng cuối cùng ông cũng phải đáp lời, vậy “chẳng lẽ Thiên Chúa lại không bênh vực những kẻ Người đã tuyển chọn, ngày đêm hằng kêu cứu với Người, dù Người có trì hoãn hay sao? Thầy nói cho anh em biết, Người sẽ mau chóng bênh vực họ”. Vì thế, chúng ta “phải cầu nguyện luôn, không được nản chí”. Chỉ sợ chúng ta đã đánh mất niềm tin (x. Lc 18,1-8).

“Chúng ta hãy nghe lời mời gọi từ Thánh Tâm Chúa: “Tất cả những ai đang vất vả mang gánh nặng nề, hãy đến cùng tôi, tôi sẽ cho nghỉ ngơi bồi dưỡng” (Mt 11, 28). Niềm hy vọng của chúng ta “cắm neo chắc chắn vững vàng” nơi mầu nhiệm Thánh giá và Phục sinh của Đức Kitô (x. Dt 6, 19). Đó là bảo đảm để không bao giờ chúng ta phải thất vọng khi bước đi trong đêm tối.”[9]

Chúng ta biết rằng, việc cầu nguyện bao trùm, ảnh hưởng đến toàn bộ đời sống Ki-tô hữu. Nó như là sự sống và hơi thở của ta vậy. Đức Cố Hồng y Phx Nguyễn Văn Thuận đã viết như sau: “Bí quyết nuôi dưỡng đời sống Ki-tô hữu là cầu nguyện. Ai không cầu nguyện, dù có làm phép lạ, con cũng đừng tin” (Sách Đường Hy Vọng, đề mục Cầu Nguyện). Thánh An-phong-sô cũng đã nói như sau: “Sự giàu có của ta là cầu nguyện và ngày nào không cầu nguyện là ngày vất bỏ. Bỏ cầu nguyện là tự dìm mình vào hoả ngục”.

Hơn lúc nào hết, bây giờ là thời điểm mà tín hữu chúng ta cần phải cầu nguyện luôn và không được nản chí. Thánh Phao-lô nhắc nhở tín hữu phải cầu nguyện luôn với tâm tình vui mừng cảm tạ. Ngài viết: “Anh em hãy vui mừng luôn mãi và cầu nguyện không ngừng. Hãy tạ ơn trong mọi hoàn cảnh. Anh em hãy làm như vậy, đó là điều Thiên Chúa muốn trong Đức Ki-tô Giê-su” (1Tx 16-18). Riêng thánh nữ Tê-rê-xa Hài Đồng Giê-su thì tâm sự rằng, “Đối với tôi, cầu nguyện là sự hứng khởi của tâm hồn, là cái nhìn đơn sơ hướng về trời, là lời kinh tri ân và yêu mến giữa cơn thử thách cũng như lúc hân hoan ” (Sách Tự Truyện).

Bên cạnh đời sống cầu nguyện là những hy sinh chúng ta trong đời sống hiện tại đang gặp muôn vàn khó khăn, khổ sở do bệnh dịch. Những hy sinh có thể là âm thầm nhỏ bé, khiêm tốn và cũng có thể là những hy sinh to lớn có liên quan trực tiếp đến cả mạng sống của chúng ta. Dù trong tình huống nào thì sự hy sinh cũng là một liều vắc-xin quý giá có sức hoán cải chúng ta và mưu lợi ích cho anh em. Tác giả bài viết tựa “Chỉ vì tình yêu Đức Ki-tô thúc bách” trên trang web TGP Saigon ngày 17-8-2021 đã chia sẻ như sau:

“Đại dịch Covid-19 đã gây ra nhiều đau thương cho thế giới, nhưng qua đó chúng ta thấy tình Chúa, tình người vẫn đang được thể hiện thật cụ thể, rõ ràng qua tinh thần liên đới của rất nhiều anh chị em chúng ta trong đại gia đình nhân loại, đặc biệt qua sự dấn thân, hy sinh âm thầm của các tình nguyện viên linh mục, tu sĩ, giáo dân Kitô giáo và nhiều người thuộc các tôn giáo, hội đoàn khác. Những nghĩa cử hy sinh phục vụ cao đẹp của các tình nguyện viên sẽ là dấu chỉ hữu hiệu để Tin Mừng của Chúa được chạm đến trái tim nhiều người, đặc biệt là những ai chưa tin vào Chúa.

“Và nếu một ngày nào đó, chúng ta không còn thấy một trong các tình nguyện viên ấy trở về đoàn tụ với gia đình, với cộng đoàn vì đã hy sinh sự sống cho anh chị em mình thì thay vì ưu sầu, thương khóc, chúng ta hãy hân hoan đón mừng một vị tử vì đạo của thế kỷ 21, một vị thánh đã hy sinh âm thầm cho sự sống của bao người vì tình yêu Đức Kitô” ./.[10]

Aug. Trần Cao Khải