Từ Công Đồng Vaticano II sự tiến triển của thần học về các bí tích được gắn liền với việc cải tổ phụng vụ.

Bài này, xin đề cập đến Học Thuyết Xã Hội của Giáo Hội liên quan tới lãnh vực chính trị, bao gồm những nguyên tắc luân lý về hoạt động chính trị cũng như về mối tương quan giữa Giáo Hội với chính quyền; tiếp đó chúng ta sẽ nghiên cứu Học Thuyết Xã Hội của Giáo Hội về những vấn đề chính trị quốc tế.

Khác với một số tôn giáo khác chỉ gồm những giáo huấn luân lý cá nhân, Kitô giáo còn chú trọng đến luân lý của các cộng đồng xã hội nữa; hay nói cách khác, chú trọng đến vai trò của con người xét trong tương quan với xã hội: gia đình, nghề nghiệp, thương mại, kinh tế, chính trị; với những vấn đề nóng bỏng của thời đại: nhân quyền, lao động, lương bổng, quyền tư hữu, chiến tranh, hòa bình,… những vần đề gồm tóm dưới danh từ “Học Thuyết Xã Hội”.

Ađam và Evà có phải là cha mẹ tồi? Câu hỏi có vẻ kỳ cục song thách đố của việc làm cha mẹ đang gây khó cho nhiều người Công giáo đang cố gắng nuôi dạy con cái mình trong Giáo Hội. Cứ mùa Thu đến, cha mẹ đưa con cái đến trường, cầu xin Thiên Chúa giữ chúng tham dự thánh lễ thường xuyên. Nhưng khi trẻ thành niên bắt đầu lãng tránh hay thậm chí từ chối Đức tin thì đôi khi cha mẹ chúng bắt đầu tự hỏi: Mình đã thất bại rồi chăng?

Tuy Va-ti-ca-nô II không trả lời trực tiếp cho câu hỏi (có một nền luân lý riêng của Kitô giáo hay không), nhưng ta có thể thấy lời giải đáp trong những văn kiện khác nhau.

Hầu như trong gần 20 thế kỷ, giáo huấn Kitô giáo có rất ít tranh cãi về tính dục đồng tính (homosexuality). Trong vài thập niên gần đây, đã có khá nhiều tranh cãi bất thường. Kitô hữu phải đối phó thế nào trước tình trạng thay đổi này?

Đối với dân ngoại, “kinh” là một quyển sách đáng kính, bởi vì chứa đựng giáo lý và khuôn phép cổ truyền của các nhà minh triết hoặc của các tôn giáo; thí dụ: Kinh Dịch, Kinh Phật, Kinh Thánh... Tín hữu các tôn giáo cũng gọi là “kinh” những công thức tóm lược, vắn gọn thường được dùng trong các nghi lễ hoặc các buổi cầu nguyện, đọc kinh...

Con người là gì? Chúng ta đã biết rằng lịch sử triết học đã đưa ra rất nhiều định nghĩa về con người. Dựa theo các bản văn Kinh thánh, các văn kiện gần đây của Giáo hội đã định nghĩa con người, cách riêng trong tương quan với Thiên Chúa, với thuật ngữ “hình ảnh Thiên Chúa”.

Thần học về tạo dựng không thể rút gọn vào vấn đề siêu hình bàn về sự xuất hiện của vũ trụ, nhưng cần phải mở rộng nhãn giới tới toàn thể lịch sử cứu rỗi của Thiên Chúa, với đức Kitô là trung tâm và đích điểm. Hơn nữa, trong những năm gần đây, thần học về tạo dựng đã mở rộng tới những chiều kích mới. Đồng thời phải đối diện với những thách đố mới.

Khi nghiên cứu tư tưởng của Kinh thánh về con người, chúng ta có dịp nhận xét rằng Kinh thánh không có chủ ý cống hiến cho ta một thiên tâm lý học hay siêu hình học về con người; nhãn giới riêng biệt của Kinh thánh là con người nhìn trong tương quan với Thiên Chúa.

Một nhà hóa học có thể trả lời con người là một tổng hợp bởi những khoáng chất (một ít sắt, vôi, than…), pha lẫn với nước. Các triết gia thì có người định nghĩa con người là cây sậy biết suy tưởng, hoặc là con vật có lý trí. Thế còn thần học định nghĩa con người như thế nào?

Có hai đường lối khác nhau để trình bày thần học về con người: một đàng là nói về con người trong lịch sử cứu độ (tạo dựng, sa ngã, cứu chuộc), họp thành bộ môn Anthropologia theologica; đàng khác thì đào sâu những yêu sách của phẩm giá con người khi sống trong xã hội, và phát triển thành học thuyết xã hội.

Gần đây, một nhóm người tự xưng là “Nhóm trừ quỷ Bảo Lộc” do một giáo dân đứng đầu đã tổ chức những cuộc trừ quỷ tại nhà riêng lôi kéo được rất nhiều người. Đây là nhóm tự phát và không đúng với giáo lý đức tin cũng như giáo luật của Giáo Hội nên Tòa giám mục Đà Lạt đã ra thông báo ngày 6.6.2020 khẳng định nhóm này “hoàn toàn bất hợp pháp theo giáo luật”. Trong khuôn khổ bài viết này, chúng ta tìm hiểu về thực hành trừ quỷ hay trừ tà dưới nhãn quan và theo quy định của Giáo Hội.

Có nhiều lý do cho việc một Kitô hữu nên đọc Cựu ước. Lý do đơn giản nhất đã được tuyên bố từ 1.500 năm trước bởi thánh Giêrônimô, một học giả Kinh thánh xa xưa, bằng câu nói từng được trích dẫn hàng nghìn lần: “Không biết Kinh thánh là không biết Chúa Kitô”. Nếu thánh Giêrônimô sử dụng lối diễn tả tích cực hơn, hẳn ngài đã nói: “Nếu bạn thật sự muốn biết Đức Kitô, hãy đọc Kinh thánh, không chỉ Tân ước nhưng còn cả Cựu ước nữa”.

Ân sủng với mối liên hệ giữa Thiên Chúa và con người trong tiến trình kế hoạch cứu độ, là một trong những vấn đề quan trọng nhất đã từng làm chủ đề cho suy tư thần học qua nhiều thế kỷ dài trong quá khứ.

Là văn sĩ Kitô giáo sớm nhất hay ít ra cũng là một văn sĩ Kitô giáo đầu tiên mà văn bản còn lưu lại cho đến thời chúng ta, Thánh Phaolô mở toang cánh cửa để nhờ đó ta có thể thấy được những Kitô hữu đầu tiên đã tin và thực hành những gì. Qua các thư của ngài, chúng ta có thể thoáng thấy họ rao giảng và tuyên xưng những gì cũng như thờ phượng như thế nào.