Sứ điệp Mùa chay năm nay của Đức Thánh Cha được công bố tại Phòng báo chí Tòa Thánh vào sáng thứ Năm 24/02, có chủ đề:“Khi làm điều thiện, chúng ta đừng nản chí, vì đến mùa chúng ta sẽ được gặt, nếu chúng ta không sờn lòng. Vậy bao lâu còn cơ hội, chúng ta hãy làm điều thiện cho mọi người” (Gl 6, 9-10a)

“Khi làm điều thiện, chúng ta đừng nản
chí, vì đến mùa chúng ta sẽ được gặt, nếu chúng ta không sờn lòng. Vậy bao lâu
còn cơ hội, chúng ta hãy làm điều thiện cho mọi người” (Gl 6, 9-10a)
Anh chị em thân mến,
Mùa Chay là thời gian thuận tiện cho việc
canh tân cá nhân và cộng đoàn, dẫn chúng ta đến Lễ Phục Sinh của Chúa Giêsu
Kitô, Đấng đã chết và sống lại. Đối với hành trình Mùa Chay năm 2022, sẽ rất
ích lợi cho chúng ta khi chúng ta suy gẫm lời khuyên của Thánh Phaolô dành cho
các tín hữu Galat: “Khi làm điều thiện, chúng ta đừng nản chí, vì đến mùa chúng
ta sẽ được gặt, nếu chúng ta không sờn lòng. Vậy bao lâu còn cơ hội (kairos),
chúng ta hãy làm điều thiện cho mọi người” (Gl 6,9-10)
1. Gieo và Gặt
Trong đoạn này, Thánh Tông đồ đã gợi lên
hình ảnh gieo và gặt, một hình ảnh rất quen thuộc với Chúa Giêsu (x. Mt 13).
Thánh Phaolô nói với chúng ta về một kairós: một thời điểm thích hợp để gieo điều
tốt trong cái nhìn của một mùa gặt trong tương lai. Đối với chúng ta thời điểm
thích hợp này là gì? Chắc chắn đó là Mùa Chay, nhưng ở đây cũng là tất cả sự hiện
hữu trên mặt đất của chúng ta, theo một cách nào đó Mùa Chay là một hình ảnh.
Trong cuộc sống chúng ta, lòng tham, sự kiêu ngạo, mong muốn chiếm hữu, tích
lũy và tiêu thụ chiếm ưu thế, như câu chuyện về người khờ dại trong dụ ngôn Tin
Mừng chỉ ra. Người này cho rằng cuộc sống của anh ta được an toàn và hạnh phúc
nhờ thóc lúa dư thừa và của cải cất giữ trong kho (Lc 12,16-21). Mùa Chay mời gọi
chúng ta hoán cải, thay đổi não trạng, để sự thật và vẻ đẹp của cuộc sống có thể
đạt được không phải ở việc tích lũy quá nhiều nhưng là ở việc gieo điều tốt và
chia sẻ.
Người gieo hạt đầu tiên là chính Thiên
Chúa, với lòng quảng đại “tiếp tục gieo nơi nhân loại những hạt giống tốt”
(Fratelli tutti 54). Trong Mùa Chay chúng ta được kêu gọi đáp lại ơn Chúa bằng
cách đón nhận Lời “sống động và hữu hiệu” (Dt 4,12). Siêng năng nghe Lời Chúa
giúp chúng ta trưởng thành, ngoan nguỳ sẵn sàng thi hành ý Chúa, cuộc sống sinh
hoa trái. Nếu điều này đã làm cho chúng ta hạnh phúc, thì lời mời gọi trở thành
“Cộng sự viên của Thiên Chúa” (1Cr 3,9), sử dụng thời gian hiện tại để gieo điều
tốt còn làm cho chúng ta hạnh phúc hơn (Ep 5, 16). Lời kêu gọi gieo hạt giống tốt
lành không được xem như là một gánh nặng, nhưng đó là một ân sủng, theo đó Đấng
Tạo Hoá muốn chúng ta tích cực hiệp nhất với sự tốt lành vô biên của Người.
Còn mùa gặt thì sao? Không phải chúng ta
gieo hạt giống với mục đích để thu hoạch sao? Tất nhiên. Thánh Phaolô đã chỉ ra
mối liên hệ chặt chẽ giữa gieo và gặt khi khẳng định: “Ai gieo ít thì sẽ gặt ít
và ai gieo nhiều thì sẽ gặt được nhiều” (2Cr 9,6). Nhưng chúng ta đang nói về
loại mùa gặt nào? Hoa quả đầu tiên của lòng tốt mà chúng ta gieo xuất hiện
trong chính chúng ta và trong các mối quan hệ hàng ngày của chúng ta, cả trong
những hành động tử tế nhỏ bé. Trong Chúa, không có hành vi yêu thương nào cho
dù nhỏ bé, và không có “cố gắng quảng đại” nào bị mất đi (x. Evangelii Gaudium,
279). Như cây được nhận ra nhờ trái (Mt 7,16, 20), một cuộc sống đầy hành động
tốt sẽ tỏa sáng (x. Mt 5,14-16) và mang lại hương thơm của Chúa Kitô cho thế giới
(x. 2Cr 2,15). Phụng sự Thiên Chúa, trong sự tự do đối với tội lỗi, mang lại
hoa trái là sự thánh thiện vì ơn cứu độ của tất cả (x. Rm 6, 22).
Thực vậy, chúng ta chỉ thấy một phần nhỏ
hoa trái những gì chúng ta đã gieo, vì theo câu cách ngôn Tin Mừng, “kẻ này
gieo, người kia gặt” (Ga 4,37). Khi chúng ta gieo vì lợi ích của người khác,
chúng ta tham gia vào sự quảng đại của Thiên Chúa: “Thật cao quý khi có thể khởi
sự những tiến trình mà người khác sẽ thu gặt hoa trái, trong khi luôn đặt hy vọng
nơi sức mạnh tiềm ẩn của những hạt giống tốt lành được vãi gieo” (Fratelli
Tutti, 196). Gieo sự tốt lành vì người khác giải thoát chúng ta khỏi lợi ích cá
nhân hẹp hòi, và đổ đầy hành động của chúng ta bằng tính nhưng không, và làm
cho chúng ta trở thành một phần chân trời tuyệt vời của kế hoạch nhân từ của
Thiên Chúa.
Lời Thiên Chúa mở rộng và nâng cao cái
nhìn của chúng ta. Lời loan báo cho chúng ta biết rằng mùa gặt thực sự là ngày
cánh chung, ngày cuối cùng, ngày vĩnh cửu. Hoa trái chín muồi của cuộc sống và
hành động của chúng ta là “hoa trái cho cuộc sống muôn đời” (Ga 4,36), sẽ là
“kho tàng trên trời” của chúng ta (Lc 12,33; 18,22). Chính Chúa Giêsu đã sử dụng
hình ảnh hạt giống chết trong lòng đất và sinh hoa kết trái để diễn đạt mầu nhiệm
chết và phục sinh của Người (x. Ga 12,24); và Thánh Phaolô lặp lại điều này để
nói về sự sống lại của thân xác chúng ta: “Việc kẻ chết sống lại cũng vậy: gieo
xuống thì hư nát, mà chỗi dậy thì bất diệt; gieo xuống thì hèn hạ, mà chỗi dậy
thì vinh quang; gieo xuống thì yếu đuối, mà chỗi dậy thì mạnh mẽ; gieo xuống là
thân thể có sinh khí, mà chỗi dậy là thân thể có thần khí” (1Cr 15,42-44). Niềm
hy vọng này là ánh sáng tuyệt vời mà Chúa Kitô phục sinh đã mang đến cho thế giới:
“Nếu chúng ta đặt hy vọng vào Đức Kitô chỉ vì đời này mà thôi, thì chúng ta là
những kẻ đáng thương hơn hết mọi người. Nhưng không phải thế! Đức Kitô đã chỗi
dậy từ cõi chết, mở đường cho những ai đã an giấc ngàn thu” (1Cr 15,19-20), để
những ai kết hợp mật thiết với Người trong tình yêu “nhờ được chết như Người đã
chết” (Rm 6,5) cũng sẽ được liên kết với sự phục sinh của Người trong cuộc sống
đời đời (Ga 5,29). “Bấy giờ người công chính sẽ chói lọi như mặt trời trong nước
của Cha họ” (Mt 13,43)
2. “Khi làm điều thiện, chúng ta đừng nản
chí”
Sự phục sinh của Chúa Kitô làm sống động
những hy vọng trần thế với “niềm hy vọng lớn lao” về sự sống đời đời, gieo hạt
cứu độ trong thời hiện tại của chúng ta (Thông điệp Spe salvi, 3; 7). Trước nỗi
thất vọng cay đắng vì bao ước mơ tan vỡ, trước nỗi bận tâm vì những thử thách
phía trước, trước sự chán nản vì sự nghèo nàn phương tiện, chúng ta bị cám dỗ
rút vào ích kỷ cá nhân và dửng dưng trước những đau khổ của người khác. Thật vậy,
ngay cả những nguồn lực tốt nhất cũng có những hạn chế: “Thanh niên thì mệt mỏi,
nhọc nhằn, trai tráng cũng ngả nghiêng, lảo đảo” (Is 40,30). Nhưng Chúa “ban sức
mạnh cho ai mệt mỏi; kẻ kiệt lực, Người làm cho nên cường tráng. […] Ai trông cậy
vào Chúa thì được thêm sức mạnh. Như thể chim bằng, họ tung cánh. Họ chạy hoài
mà không mỏi mệt, và đi mãi mà chẳng chùn chân”(Is 40,29.31). Mùa Chay mời gọi
chúng ta đặt niềm tin và hy vọng vào Chúa (x. 1Pr 1, 21), để chỉ khi nhìn chăm
chú vào Chúa Giêsu Kitô Phục sinh (x. Dt 12, 2), chúng ta mới có thể đón nhận lời
khuyên của Thánh Tông đồ: “Khi làm điều thiện, chúng ta đừng nản chí” (Gl 6,9).
Chúng ta đừng mệt mỏi khi cầu nguyện. Chúa Giêsu đã dạy rằng cần phải “cầu
nguyện luôn, không được nản chí” (Lc 18,1). Chúng ta cần cầu nguyện vì chúng ta
cần Chúa. Sẽ là một ảo tưởng nguy hiểm, khi chúng ta cho rằng chúng ta không cần
gì khác ngoài chính mình. Nếu đại dịch đã làm cho chúng ta chạm vào sự yếu đuối
của chúng ta về mặt cá nhân và xã hội, thì Mùa Chay này sẽ cho phép chúng ta cảm
nghiệm niềm an ủi khi tin vào Thiên Chúa, nếu thiếu điều này, chúng ta không thể
đứng vững (x. Is 7,9). Không ai được cứu một mình, bởi vì tất cả chúng ta đều ở
chung một con thuyền giữa bão tố của lịch sử; nhưng trên hết, không ai được cứu
nếu không có Thiên Chúa, bởi vì chỉ có mầu nhiệm Vượt Qua của Chúa Giêsu Kitô mới
đem lại chiến thắng trên dòng nước đen tối của sự chết. Đức tin không miễn trừ
chúng ta khỏi những gian truân trong cuộc sống, nhưng cho phép chúng ta vượt
qua chúng để kết hợp với Thiên Chúa trong Chúa Kitô, với niềm hy vọng lớn lao
không làm thất vọng và bằng chứng là tình yêu mà Thiên Chúa đã đổ vào lòng
chúng ta qua Chúa Thánh Thần (x. Rm 5,1-5).
Chúng ta đừng mệt mỏi trong việc diệt trừ
cái ác khỏi cuộc sống của chúng ta.
Xin cho việc chay tịnh thể xác mà Mùa Chay kêu gọi chúng ta củng cố tinh thần để
chiến đấu chống lại tội lỗi. Chúng ta đừng mệt mỏi khi cầu xin tha thứ trong
Bí tích Thống hối và Hòa giải, vì biết rằng Thiên Chúa không bao giờ mệt mỏi
khi tha thứ. Chúng ta đừng mệt mỏi khi chiến đấu chống lại những dục vọng, sự
yếu đuối thúc đẩy lòng ích kỷ và mọi điều xấu xa, mà qua nhiều thế kỷ tìm ra những
cách khác nhau để đẩy con người vào tội lỗi (Fratelli tutti, 166). Một trong những
cách này là nguy cơ nghiện các phương tiện kỹ thuật số, làm nghèo đi các mối
quan hệ của con người. Mùa Chay là thời gian thuận lợi để chống lại những cạm bẫy
này và trái lại để vun đắp một tương giao giữa con người với nhau trọn vẹn hơn
(Fratelli tutti 43) được tạo nên từ những “cuộc gặp gỡ thực sự” (Fratelli tutti
50), diện đối diện.
Chúng ta đừng mệt mỏi khi làm việc bác
ái cho người lân cận.
Trong Mùa Chay này, chúng ta thực hành bố thí bằng cách vui vẻ cho đi (x. 2Cr
9, 7). Thiên Chúa “là Đấng cung cấp hạt giống cho kẻ gieo và bánh làm của ăn
nuôi dưỡng” (2Cr 9, 10) cung cấp cho mỗi chúng ta không chỉ để chúng ta được
nuôi dưỡng, nhưng còn để chúng ta có thể quảng đại làm điều thiện cho người
khác. Nếu quả thật cả cuộc sống chúng ta gieo điều tốt, thì chúng ta hãy đặc biệt
tận dụng Mùa Chay này để chăm sóc những người thân cận, để chúng ta gần gũi với
những anh chị em đang bị thương trên đường đời (x. Lc 10, 25-37). Mùa Chay là
thời điểm thuận lợi để tìm kiếm chứ không trốn tránh những người đang cần giúp
đỡ; để đi đến chứ không phớt lờ những người đang cần một đôi tai cảm thông và một
lời tốt lành; để thăm viếng chứ không bỏ rơi những người phải chịu đựng sự cô
đơn. Chúng ta hãy thực hành lời kêu gọi làm việc tốt cho tất cả mọi người, dành
thời gian để yêu thương những người yếu nhất và không được bảo vệ, những người
bị bỏ rơi và bị khinh thường, những người bị phân biệt đối xử và bị gạt ra
ngoài lề xã hội (x. Fratelli tutti 193).
3. “Đến mùa chúng ta sẽ gặt hái, nếu
không sờn lòng”
Mùa Chay nhắc nhở chúng ta mỗi năm rằng
“Điều thiện hảo, cũng như tình yêu, công lý và sự liên đới không cứ đạt được một
lần cho mãi mãi nhưng phải thực hiện mỗi ngày”(Fratelli tutti 11). Do đó, chúng
ta hãy cầu xin Chúa cho chúng ta lòng kiên trì bền bỉ của người nông dân (x. Gc
5, 7) để không ngừng làm việc thiện, từng bước một. Nếu chúng ta vấp ngã, hãy
đưa tay đến Chúa Cha, Đấng luôn nâng chúng ta lên. Nếu chúng ta lạc lối, bị phỉnh
gạt bởi những lời dụ dỗ của kẻ ác, thì đừng ngập ngừng trở về với Đấng “rộng
lòng tha thứ” (Is 55,7). Trong thời gian hoán cải này, tìm được sự đỡ nâng
trong ân sủng Chúa và trong sự hiệp thông của Giáo hội, chúng ta đừng bao giờ mệt
mỏi khi gieo điều tốt. Đất được chuẩn bị bởi chạy tịnh, được tưới bởi cầu nguyện
và được làm phong phú bởi việc bác ái. Chúng ta có niềm tin chắc chắn rằng “nếu
không sờn lòng, đến mùa chúng ta sẽ gặt” và với kiên trì, chúng ta sẽ được hưởng
điều Người đã hứa (x. Dt 10,36) cho ơn cứu độ chính mình và những người khác
(x. 1Tm 4,16). Bằng cách thực hành tình yêu thương huynh đệ đối với tất cả mọi
người, chúng ta được kết hợp với Chúa Kitô, Đấng đã hiến mạng sống vì chúng ta
(x. 2Cr 5,14-15) và chúng ta nếm hưởng trước niềm vui Nước Trời, khi Thiên Chúa
sẽ là “tất cả trong muôn loài”(1Cr 15, 28).
Xin Đức Trinh Nữ Maria, Đấng đã cưu mang
Đấng Cứu Thế trong cung lòng và “suy đi nghĩ lại trong lòng” (Lc 2,19), ban cho
chúng ta ơn kiên nhẫn. Xin Mẹ đồng hành với chúng ta với sự hiện diện từ mẫu của
Mẹ, để mùa hoán cải này sinh hoa trái cứu độ đời đời.
Roma, ngày 11 tháng 11 năm 2021, Lễ nhớ
Thánh Martinô Giám mục.
Ngọc Yến
(Vatican
News 25.02.2022)