Trên trang web của Giáo phận Qui Nhơn ngày 30-4-2022 vừa qua có đăng bài tựa là “Mười lăm phẩm tính của tình yêu theo thánh Phaolô”, tác giả đã viết như sau:
“Trong “Bài ca về Đức Mến” của mình, thánh Phaolô đã miêu tả 15 đặc điểm của
tình yêu đích thực, đó là những phẩm tính cần phải thực hiện mỗi ngày đối với vợ
chồng, con cái và tha nhân… để yêu thương như Chúa đã yêu thương.
“Tình yêu được áp dụng cho hết
thảy mọi người: đối với chính mình, với tha nhân và với Thiên Chúa. Cần phải biết
tình yêu thực sự là gì. Thánh Phaolô đảm nhận việc tìm ra những đặc điểm chính
– tám điểm tiêu cực và bảy điểm tích cực
– trong đoạn Kinh thánh nổi tiếng được gọi là “Bài ca về Đức Mến” (1Cor 13),
khi nhấn mạnh rằng đó là một trong các nhân đức quan trọng nhất: “Hiện nay Đức Tin, Đức Cậy, Đức Mến, cả ba đều
tồn tại, nhưng cao trọng hơn cả là Đức Mến”.

Cách đây 5 năm, trong Tông huấn “Amoris Laetitia / Niềm Vui Của Tình Yêu” (19-3-2016) gửi các Giám mục, các linh mục và các phó tế, các
người sống đời thánh hiến, các cặp vợ chồng Ki-tô hữu và tất cả mọi tín hữu
giáo dân, ĐTC Phan-xi-cô đã dành cả chương IV để nói về Tình yêu trong Hôn nhân.
Mở đầu chương này, ĐTC đã viết như sau:
“Tất
cả những gì đã nói cho tới đây vẫn chưa đủ để diễn tả Tin mừng về hôn nhân và
gia đình, nếu chúng ta không dừng lại để đặc biệt nói về tình yêu. Bởi vì
chúng ta không thể khuyến khích một cuộc hành trình của lòng trung thành và tự
hiến cho nhau nếu không khích lệ sự lớn lên, sự củng cố và đào sâu tình yêu hôn
nhân và gia đình. Thật vậy, ơn sủng của Bí tích Hôn Phối được nhắm trước hết là
“để làm cho tình yêu của đôi bạn nên trọn hảo”.
“Trong
trường hợp này chúng ta cũng có thể nói rằng “giả như
tôi có tất cả đức tin đến chuyển núi dời non, mà không có tình yêu, thì tôi cũng
chẳng là gì. Giả như tôi có đem hết gia tài bố thí hay nộp cả thân xác tôi để
chịu thiêu đốt, mà không có tình yêu, thì cũng chẳng ích gì cho tôi” (1 Cr 13,2-3).
Tuy nhiên, nếu từ “tình yêu” rất hay
được dùng thì nó cũng rất hay bị lạm dụng.” (số 89)
Tiếp theo, ĐTC đã nhấn mạnh về đặc điểm của tình yêu
chân thực theo cái nhìn của Thánh Phao-lô trong thư 1Cor 13, như sau:
“Trong
cái được gọi là bài ca Đức Mến của Thánh Phaolô, chúng ta gặp thấy một số nét của
tình yêu đích thực: “Đức mến thì nhẫn nhục, hiền
hậu, không ghen tương, không vênh vang, không tự đắc, không làm điều bất
chính, không tìm tư lợi, không nóng giận, không nuôi hận thù, không mừng
khi thấy sự gian ác, nhưng vui khi thấy điều chân thật. Đức mến tha thứ tất
cả, tin tưởng tất cả, hy vọng tất cả, chịu đựng tất cả.” (1Cor 13, 4-7)
“Tình
yêu được sống và được vun trồng trong cuộc sống mà hằng ngày đôi vợ chồng và
con cái họ cùng chia sẻ. Do đó, dừng lại để xác định ý nghĩa của các diễn ngữ của
bản văn này, để rồi thử áp dụng vào cuộc sống cụ thể của mỗi gia đình, là điều
đáng quí.” (số 90)
Ngày 03-12-2016, trên trang web phanxicovn có đăng
bài “Mười ba lời khuyên của ĐTC Phan-xi-cô cho một cuộc hôn nhân
vững bền” trong đó tác
giả viết như sau:
“Trong Tông huấn Niềm Vui
Yêu thương, ĐTC Phanxicô đưa ra các chỉ dẫn để đời sống vợ chồng được hạnh phúc
và được bền lâu. Trong Tông huấn này, ĐTC Phanxicô cảm nghiệm từ “Bài Ca Đức Mến” của Thánh Phaolô trong
thư thứ nhất gởi tín hữu Côrintô để đưa ra một vài lời khuyên nhằm củng cố hôn
nhân với năm tháng được xây dựng trên một tình yêu chân thật.
“Tình yêu thì kiên nhẫn;
tình yêu phục vụ; tình yêu không ghen tương, tình yêu không tự đắc; tình yêu
không vênh vang, tình yêu không làm điều bất chính; không tìm tư lợi; không
nóng giận; không nuôi hận thù; không mừng khi thấy sự gian ác, nhưng vui khi thấy
điều chân thật; tình yêu chịu đựng tất cả, tha thứ tất cả; hy vọng tất cả; tin
tưởng tất cả” (1Cor 13, 4-7). ĐTC Phan-xi-cô cho hay: “Thật hữu ích khi làm rõ ý nghĩa của bản văn này để áp dụng cụ thể cho mỗi
gia đình.”
Trong phạm vi bài viết này,
chúng ta sẽ bàn về một số tính chất nổi bật của tình yêu trong hôn nhân Ki-tô hữu
dựa vào thư 1Cor 13 của thánh Phao-lô, qua gợi ý của chương IV trong Tông huấn
Niềm vui của Tình yêu (TH. NVCTY) của ĐTC Phan-xi-cô. Bài viết sẽ được rút gọn
theo bố cục theo 5 chủ điểm thay vì 15 đặc điểm như bài Mười lăm phẩm tính của tình yêu theo thánh Phaolô dẫn trên, hoặc bài
13 lời khuyên của ĐTC Phan-xi-cô cho các đôi
vợ chồng muốn hôn nhân bền vững.
Những phẩm tính tình yêu nổi
bật mà chúng ta sẽ đề cập, đó là:
1.- Tình yêu là nhẫn nhục và chịu đựng tất cả;
2.- Tình yêu là hiền lành và không nóng giận;
3.- Tình yêu là tha thứ tất cả và không nuôi hận thù;
4.- Tình yêu là tin tưởng tất cả và không ghen tương;
5.- Tình yêu là khiêm tốn phục vụ và không tìm kiếm tư lợi;
* * * * *
1.- Tình yêu là nhẫn nhục và chịu đựng tất cả
Có thể nói ngày nay nhiều bạn
trẻ không chấp nhận thái độ “nhẫn nhục và chịu đựng” trong hôn nhân. Đối với họ,
một đời sống lứa đôi mà chỉ có “nhẫn nhục và chịu đựng” thì luôn là một bi kịch.
Chính vì vậy mà ngày nay không ít bạn trẻ ngại kết hôn. Có thể họ đã tỏ ra quá lo
sợ bởi cái viễn ảnh bạo lực trong gia đình, bởi cảnh ngoại tình và ly hôn giữa
hai vợ chồng, bởi những dằn vặt đau khổ triền miên trong cuộc sống chung giữa đôi
bạn.
Thực ra, ông bà ta ngày xưa đã
có kinh nghiệm bài học về sự nhẫn nhục chịu đựng trong đời sống hôn nhân gia đình,
nên đã có câu “Một sự nhịn, chín sự lành”,
hay câu ca dao “Chồng giận thì vợ bớt lời
/ Cơm sôi nhỏ lửa một đời chẳng khê”. Đối với người xưa, nhẫn nhục chịu đựng
là cách ứng xử khôn ngoan cần thiết của đôi vợ chồng muốn duy trì lâu dài hạnh
phúc gia đình. Bởi vì ai cũng biết rằng “Hôn nhân không phải là luống hồng nhưng
là bãi chiến trường”, nghĩa là đôi bạn phải chiến đấu không ngừng, chiến đấu với
tính xấu của bản thân, với khuyết điểm của bạn đời, với những ngang trái trong
cuộc sống lứa đôi. Trong đời sống hôn nhân, mỗi người sẽ chịu thua thiệt quyền
lợi của mình và phải chấp nhận cái tôi của mình mất đi một nửa. Công thức hiện
nay là “Hôn nhân là 0,5 + 0,5 = 1” thay vì “Hôn nhân là 1+1=1” như trước đây.
Tác giả TS Trần Mỹ Duyệt,
trong bài viết tựa Ý nghĩa một nhịn chín
lành trong hôn nhân đã chia sẻ như
sau:
“Một cách tích cực hơn, nhịn
nhục phải được xây dựng trên đời sống chung, lấy hạnh phúc và tình yêu của nhau
làm căn bản. Thử hỏi, sau một trận tranh cãi, ẩu đả ta được gì và mất gì? Biết
tự hỏi mình câu hỏi như vậy, chắc chắn sẽ biết kìm hãm lời ăn tiếng nói, và hành
động. Cái mà người tự ái được sau một cuộc tranh cãi là cái tôi. Tôi thấy mình
có giá. Tôi thấy tôi được người khác sợ hãi. Tôi thấy thỏa mãn vì tôi có lý.
Nhưng những thứ đó lại không phải là những yếu tố đem lại hạnh phúc lứa đôi,
không bảo đảm được tình cảm vợ chồng, cha con, anh chị em trong gia đình. Ngược
lại, những điều đó chỉ đem lại cho cá nhân người thắng những gì đắng đót, hối hận.
Như một hậu quả tiêu cực, nó làm cho tình cảm và tình yêu bị sứt mẻ, nhiều khi
đưa đến tan vỡ một gia đình. Và đây là sự thua thiệt rất lớn. Có khi phải mất cả
tuần, cả tháng hoặc cả năm mới hàn gắn được.
“Tóm lại,
để xây dựng và bảo đảm hạnh phúc hôn nhân, duy trì những mối quan hệ tốt trong
gia đình, câu nói: “Một nhịn chín lành”
luôn là khuôn vàng thước ngọc.”
Riêng ĐTC Phan-xi-cô trong TH. NVCTY đã nhắn nhủ như
sau: “Nhẫn nhục
không có nghĩa là cho phép mình thường xuyên bị xử tệ, hoặc dung túng cho những
bạo hành trên thân xác, hay cho phép người khác đối xử với mình như một đồ vật.
Vấn đề xảy ra là khi chúng ta đòi các mối tương quan phải êm ả hay người ta phải
hoàn hảo, hoặc khi chúng ta đặt mình ở trung tâm và mong đợi duy nhất một điều là
mọi sự đi theo ý muốn của mình. Rồi thì mọi sự làm chúng ta mất kiên nhẫn, mọi
sự làm chúng ta phản ứng cách hung hăng. Nếu chúng ta không vun xới thái độ nhẫn
nhục, chúng ta sẽ luôn luôn phải hối tiếc vì cư xử giận dữ, và rốt cuộc chúng
ta sẽ không thể sống chung với nhau, chống lại xã hội, chúng ta không có khả
năng làm chủ được các xung năng của mình, và gia đình sẽ biến thành bãi chiến
trường.” (số 92)
2.- Tình yêu là hiền lành và không nóng giận
Hiền lành, dịu dàng, tế nhị
luôn là những đức tính tốt đẹp và cần thiết giúp duy trì hạnh phúc lâu dài
trong hôn nhân. Đặc biệt là người vợ, người mẹ trong gia đình, sự hiền dịu luôn
được đề cao, tôn vinh. Chẳng hạn, trong Thánh kinh Cựu Ước có câu: “Tìm được vợ hiền là tìm thấy hạnh phúc, và
nhận được ơn ĐỨC CHÚA ban cho.” (Cn 18,22) hay “Phúc thay ai cưới được vợ hiền, / tuổi thọ sẽ tăng lên gấp đôi. Vợ đảm
đang khiến chồng được sung sướng, / được an vui suốt cả cuộc đời. Vợ hiền là số
tốt phận may, / dành cho những người kính sợ Đức Chúa…” (Hc 26, 1-3). Chính
vì vậy mà người ta thường nói “Vợ hiền con thảo”, hay “Rể hiền dâu thảo” vv.
Nhiều bạn trẻ khách mời trong
các show truyền hình hiện nay về hôn nhân gia đình, khi được hỏi họ nghĩ gì về
những tật xấu của người bạn đời, đều khẳng định là họ không thích cái tính nóng
nảy, cọc cằn, thô lỗ của người bạn đời. Trong khi xã hội đòi hỏi người nữ phải
là người dịu dàng hiền hậu, thì người ta cũng muốn người nam phải là người trưởng
thành, tế nhị, bao dung. Cả hai nên cư xử với nhau không phải như hai “đối thủ”
mà là như những người bạn thân thiết, tình nguyện sống với nhau trong tư cách là
bạn đời, bạn tình, bạn đường không phải trong một thời gian dăm ba năm mà là suốt
cả cuộc đời.
Đặc biệt, khi xảy ra mâu thuẫn,
bất đồng, xung đột trong gia đình, thì người có trách nhiệm chính trong việc hòa
giải chính là người chồng, người cha trong gia đình. Thay vì làm cho chuyện lớn
ra hay đổ thêm dầu vào lửa, thì người cha hay chồng sẽ khôn khéo dàn xếp mọi
chuyện được êm thắm. Đó là một tài khéo, một nghệ thuật của một người đàn ông có
uy tín và bản lãnh. Như một danh nhân đã nói: “Bí quyết lớn nhất làm cho cuộc hôn nhân thành công là coi tất cả các
tai họa là chuyện nhỏ và không bao giờ biến chuyện nhỏ thành tai họa”
(Harold Nichlson).
Tác giả cuốn “Những quy tắc trong đời sống vợ chồng” đã
nói về cách điều khiển và kiểm soát tình huống khi có xung đột, như sau:
“Mâu thuẫn, xung đột, cãi vã
là điều không thể tránh khỏi trong hôn nhân, dù ít hay nhiều. Nó không phải là
vấn đề gì nghiêm trọng vì mọi cuộc hôn nhân đều phải có xung đột. Đời sống vợ
chồng mà không có đôi lần cãi nhau thì cũng kém phần thú vị! Nếu cư xử khôn khéo
và hợp lý, thì không những làm cho cuộc cãi vã mau kết thúc, mà còn làm cho tình
cảm hai vợ chồng càng thắm thiết hơn.
“Ngược lại, nếu ta nóng nảy
và không kềm chế cái tôi quá lớn trong mình, ta sẽ dễ dàng đẩy cuộc tranh cãi vào
ngõ cụt và làm tổn hại đến hôn nhân. Ta nên nhớ rằng, khi xung đột thì ta đang
cãi nhau cho mục đích của hôn nhân mình, chứ không phải cãi để thắng bạn đời, cãi
để ăn thua nhau. Hai vợ chồng nên thỏa thuận với nhau dù mâu thuẫn có lớn đến mấy
thì cũng phải giải quyết và làm lành trong thời gian sớm nhất. Nếu đã quyết định
tha thứ, hãy cố gắng tha thứ hoàn toàn, vì sự căm hận chỉ làm tổn hại cả về tinh
thần và thể chất cho chính ta và cho hôn nhân của ta.”
ĐTC Phan-xi-cô trong TH.
NVCTY đã diễn giải phẩm chất này như sau:
“Nếu
diễn ngữ đầu tiên trong bài ca đã mời gọi chúng ta biết nhẫn nhục để tránh
không phản ứng gay gắt ngay lập tức trước những yếu đuối và sai lỗi của người khác,
thì bây giờ xuất hiện một từ ngữ khác – paroxynetai – diễn tả sự bất
bình trong lòng như một phản ứng được khơi lên bởi một cái gì đó từ bên ngoài.
Nó diễn tả một phản ứng bạo lực ở bên trong, một sự tức giận không bộc lộ ra
ngoài đặt ta vào thế phòng vệ trước người khác, như thể họ là kẻ thù gây phiền
hà cần phải tránh xa. Việc nuôi dưỡng thái độ gây hấn trong lòng như thế không
có ích gì. Nó chỉ làm ta đau bệnh và rốt cuộc làm người ta xa lánh. Nóng giận
chỉ lành mạnh khi nó làm cho ta phản ứng trước một bất công nghiêm trọng, nhưng
sẽ tác hại khi có chiều hướng tức giận thấm ngập trong mọi thái độ của ta đối với
người khác.” (số 103)
Thánh Phao-lô đã có lời khuyên thiết thực sau: “Anh em là những người được Thiên Chúa tuyển
lựa, hiến thánh và yêu thương. Vì thế, anh em hãy có lòng thông cảm, nhân hậu,
khiêm nhu, hiền hòa và nhẫn nại. Hãy chịu đựng và tha thứ cho nhau, nếu trong
anh em người này có điều gì phải trách móc người kia. Chúa đã tha thứ cho anh
em, thì anh em cũng vậy, anh em phải tha thứ cho nhau. Trên hết mọi đức tính,
anh em phải có lòng bác ái: đó là mối dây liên kết tuyệt hảo…” (x. Cl
3,12-14).
Nhìn vào các gia đình sống chung
quanh ta, nếu cặp vợ chồng nào sống đạo đức, luôn chu toàn luật Chúa và Hội thánh,
biết thực thi bác ái thì bảo đảm họ được Chúa chúc phúc và được hạnh phúc mãi
mãi bên nhau.
3.- Tình yêu là tha thứ tất cả và không nuôi hận thù
Chúng ta biết rằng, sự tha
thứ là một phép thử quan trọng trong tình yêu hôn nhân. Bởi vì chỉ có sự tha thứ
mới chứng minh được tình yêu đích thực. Như một danh nhân đã nói, “Không thể có tình yêu nếu không có tha thứ. Không
thể tha thứ nếu không có tình yêu” (Bryant McGill).
Quả thực tha thứ và yêu thương
là cặp đôi gắn bó với nhau như hình với bóng. Khi hai người chấp nhận tha thứ
cho nhau mỗi khi họ xúc phạm hay làm tổn thương nhau, thì điều đó chứng tỏ họ còn
yêu nhau và yêu nhau thực tình. Ngược lại, nếu hai người cứ khăng khăng bảo vệ ý
kiến và quan điểm riêng của mình mà không thể hiện lòng bao dung, tha thứ cho bạn
đời, thì điều đó chứng tỏ tình yêu giữa hai vợ chồng có “vấn đề”.
Ông bà ta thường nói “Thương nhau chín bỏ làm mười”. Thực vậy,
chỉ có lòng khoan dung mới giúp cho đôi bạn giữ được tình yêu nồng ấm, duy trì được
sự trung thành lâu dài, gia tăng được sự tin tưởng cần thiết, nhờ đó dù gặp nhiều
sóng gió và thử thách trên đời, đôi bạn vẫn song hành với nhau cho đến cuối đời.
Người ta vẫn thường nói rằng
hôn nhân không phải là luống hồng nhưng là bãi chiến trường và đôi bạn là những
chiến binh dũng cảm. Điều đó có nghĩa là cuộc sống vợ chồng không phải lúc nào
cũng êm ả như mặt nước hồ thu. Trái lại, mỗi người phải chiến đấu với chính mình,
với tính kiêu căng, ích kỷ, tự mãn, nóng giận, hẹp hòi của cá nhân mình, đồng
thời phải thích nghi với bạn đời khác tính khác nết của mình. Tình yêu luôn là
yếu tố hóa giải mọi bất đồng: “Yêu nhau
trăm sự chẳng nề, một trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng” (Ca dao VN). Nữ diễn
giả nổi tiếng người Mỹ Louise Hay đã nói như sau: “Tình yêu thương luôn là biện pháp để chữa lành mọi vết
thương. Và con đường dẫn đến tình yêu thương là sự tha thứ. Tha thứ hòa tan oán
ghét”.
Thực
vậy, “sự tha thứ được mô tả là hình
thức tối thượng của tình yêu, bởi nó kiểm tra độ sâu sắc, sức mạnh tình cảm của
một cặp đôi. Sự tha thứ được ví như một nghệ thuật có thể khiến ai đó phải mất
cả đời để có thể thành thạo, một điều mà con người không ngừng học hỏi trong cả
cuộc đời mình. Tha thứ không có nghĩa là yếu đuối, nhượng bộ. Trái lại, nó cho thấy
sức mạnh của chính mỗi người, khiến họ trở nên mạnh mẽ hơn. Tha thứ là biểu hiện
của một tình yêu vô điều kiện, nếu không có điều đó, sẽ rất khó để các cặp đôi
có thể vượt qua những cơn bão, hay những trở ngại trong mối quan hệ.”
Diễn giải về sự bao dung tha
thứ trong hôn nhân, ĐTC Phan-xi-cô trong TH. NVCTY đã nhấn mạnh như sau:
“Nhưng
điều này giả thiết chính chúng ta đã có kinh nghiệm được Thiên Chúa tha thứ, được
công chính hóa cách vô điều kiện bởi ân sủng của Ngài chứ không bởi công trạng
của chúng ta. Chúng ta đã đạt đến kinh nghiệm của một tình yêu đi bước trước mọi
việc làm của mình, một tình yêu luôn luôn mang đến cho ta những cơ hội mới, một
tình yêu thúc đẩy và khích lệ. Nếu chúng ta chấp nhận rằng tình yêu của Thiên
Chúa thì vô điều kiện, rằng tình yêu của Chúa Cha không thể được mua hay bán, bấy
giờ chúng ta mới có thể yêu thương vượt trên tất cả, tha thứ cho người khác
ngay cả khi họ cư xử bất công với chúng ta. Nếu không, cuộc sống gia đình chúng
ta sẽ không còn là một nơi của cảm thông, đồng hành và khích lệ thay vào đó sẽ
là một nơi thường xuyên căng thẳng và công phạt lẫn nhau.” (số 108)
Đức thánh Giáo hoàng Gio-an
Phao-lô II, trong Tông huấn Những bổn phận gia đình Ki-tô hữu cũng đã khuyên bảo:
“Chỉ có một tinh thần hi sinh cao cả mới
giúp gìn giữ được và kiện toàn được sự hiệp thông trong gia đình. Thực vậy, sự
hiệp thông này đòi hỏi mọi người và mỗi người biết quảng đại và mau mắn mở lòng
ra để thông cảm, bao dung, tha thứ cho nhau và hòa giải với nhau. Không gia
đình nào mà không biết rằng sự ích kỷ, những bất hòa, những căng thẳng, những
xung đột đã làm hại cho sự hiệp thông gia đình biết chừng nào, và đôi khi còn
có thể làm tiêu tan sự hiệp thông ấy: chính từ đó mà phát xuất muôn hình thức chia
rẽ khác nhau trong đời sống gia đình.” (số 21)
4.- Tình yêu là tin tưởng tất cả và không ghen tương
Khi đề cập đến vấn đề “Tin tưởng tất cả” trong thư 1Cor 13 của
thánh Phao-lô, ĐTC Phan-xi-cô đã viết trong TH. NVCTY như sau:
“Panta
pisteuei. [Tình yêu] “tin tưởng tất cả”. Do mạch văn ở đây “tin” không được hiểu
theo nghĩa thần học, nhưng theo nghĩa “tin tưởng” mà chúng ta vẫn dùng. Vấn đề
không chỉ là không nghi ngờ người kia đang nói dối hay lừa lọc ta. Sự tin tưởng
căn bản ấy nhận ra ánh sáng được thắp lên bởi Thiên Chúa khuất ẩn đàng sau bóng
tối, hoặc như cục than hồng vẫn còn cháy đỏ bên dưới đống tro.” (số 114)
“Chính
sự tin tưởng này làm cho một mối tương quan được tự do. Ta không cần phải kiểm
soát người kia, bám theo từng bước chân của người ấy để không cho người ấy thoát
khỏi tay ta. Tình yêu thì tin tưởng, để cho nó tự do, từ chối kiểm soát mọi sự,
chiếm hữu, thống trị. Sự tự do này, vốn có thể tạo ra những không gian độc lập,
mở ra với thế giới và đón nhận những kinh nghiệm mới, giúp các tương quan thêm
phong phú và mở rộng.
“Bằng
cách đó, vợ chồng sẽ san sẻ cho nhau niềm vui về tất cả những gì họ lãnh nhận
và học được từ bên ngoài phạm vi gia đình. Đồng thời, tự do giúp người ta có được
sự chân thành và minh bạch, vì khi biết rằng mình được những người khác tin tưởng
và chân tình quí trọng lòng tốt thì sẽ cởi mở mà không giấu diếm điều gì. Một
người mà biết rằng những người khác luôn nghi ngờ mình, hoặc xét đoán mà không
chút cảm thương và không yêu thương mình vô điều kiện, thì người đó sẽ có
khuynh hướng giữ kín các bí mật của mình, che giấu các tội lỗi và yếu đuối của
mình, và sống giả dối.
“Trái
lại, một gia đình mà trong đó sự tin tưởng vững vàng đầy yêu thương ngự trị, và
là nơi cho người ta luôn quay về trong tin tưởng dẫu cho bất cứ điều gì xảy ra,
gia đình ấy sẽ giúp các thành viên sống căn tính đích thật của mình, và đương nhiên
loại trừ sự lừa gạt, giả tạo, và dối trá.” (số 115)
Còn về vấn đề ghen tương, xét
thực tế ta có thể khẳng định điều này, ghen tương là căn bệnh của những đôi vợ chồng
không còn tin tưởng nhau nữa. Bởi niềm tin là điều kiện
tiên quyết của tình yêu. Chuyên gia tâm lý khẳng định rằng: Trong cuộc sống
này, để thân thiết với một người, thì niềm tin phải đến từ cả hai phía, để hết
lòng yêu thương một người, cũng cần niềm tin đến từ hai phía. Niềm tin, là
một thứ giúp sinh mệnh của tình yêu tiếp tục tồn tại. Nếu đã yêu, thì hãy tin
tưởng. Đừng quá đặt nặng lòng nghi ngờ, sự nghi ngờ cũng rất mỏi mệt. Hãy mở
lòng tin tưởng nhau, điều đó không chỉ khiến lòng ta dễ chịu, mà cũng khiến
tình yêu bền vững hơn.
Vậy ta hãy xác định lại bản
chất của tình yêu trong hôn nhân như thế này. Có người đã nhận xét rằng, khi
ghen tuông, tự ái sẽ đóng vai trò
quan trọng hơn là ái tình (La Rochefoucauld).
Điều đó có nghĩa là khi ghen, người ta trở nên ích kỷ, mù quáng, cọc cằn, tàn
nhẫn. Hành động của người ghen, nếu nhân danh tình yêu, thì cũng chỉ là sự thù
hằn đáng sợ.
Trong khi đó, “tình yêu đích
thực và trong sáng luôn luôn được thể hiện qua sự tôn kính, trân trọng người bạn
đời. Nếu người ngoại tình là người không còn biết kính trọng bản thân và tình
yêu của vợ hay chồng mình thì người ghen tuông là người đánh mất lý trí, hành động
mù quáng, coi người bạn đời của mình như là một kẻ phản bội phải trả giá đắt và
đáng khinh bỉ. Người ta quên rằng bản chất của tình yêu đích thực là dâng hiến,
là vị tha, là bao dung. Thay vì tự ái vì mình bị “cắm sừng”, thay vì thù hận do
tình yêu bị phản bội, thì chúng ta nên chọn lựa một thái độ đúng mực nhất, đó
là bao dung và tha thứ. Chính điều này sẽ thuyết phục bạn đời mình từ bỏ những
gì không phù hợp với tình yêu chân chính của vợ chồng.” (Nguồn: Internet)
Cuối cùng, muốn tránh được sự
ghen tuông, thiết tưởng vợ chồng phải làm mọi cách để duy trì lòng chung thủy
và giữ cho tình yêu giữa hai người luôn nồng thắm. Tác giả D.
Wahrheit trong cuốn “Cẩm nang hạnh phúc
gia đình Ki-tô” đã viết:
“Không gì hữu hiệu để giúp đôi vợ chồng thắng vượt tính ghen tương cho bằng
lòng chung thủy với nhau. Lòng chung thủy đối với nhau được thể hiện không chỉ
bằng sự đam mê gắn bó với nhau, mà nhất là bằng lòng quảng đại, khoan dung, tha
thứ, quên mình. Nói cho cùng, tình bác ái Ki-tô giáo chính là thể hiện của sự
chung thuỷ và là chìa khoá của hạnh phúc hôn nhân.”
5.- Tình yêu là khiêm tốn phục vụ và không tìm kiếm tư lợi
Chúng ta biết rằng, trong đời
sống hôn nhân gia đình, một trong những đòi hỏi cao nhất đó là sự phục vụ với tinh
thần khiêm tốn và quảng đại. Như một danh nhân đã nói, “Hôn nhân chia nửa quyền lợi và gấp đôi nghĩa vụ” (Arthur Schopenhauer). Điều đó cho thấy
khi bước vào đời sống hôn nhân, đôi bạn phải chấp nhận hy sinh, chấp nhận “mình
vì người khác”, chấp nhận thiệt thòi để người khác được hạnh phúc. ĐTC Phan-xi-cô
đã nhắc nhở: “Ngược với lối suy nghĩ bình
thường, yêu người khác thì trước hết phải yêu chính mình. Bài ca Đức Mến của
Thánh Phaolô khẳng định tình yêu là không tìm tư lợi, không ích kỷ. Không đặt
ưu tiên là yêu chính mình, nhưng cao thượng hơn là hiến mình cho người khác.”
(13 lời khuyên cho hôn nhân bền vững của ĐTC Phan-xi-cô, nguồn đã dẫn trên)
Có thể nói một đặc tính cao đẹp
nhất trong tình yêu hôn nhân, đó là quên mình phục vụ. Phục vụ là sử dụng khả năng,
sức lực, tài khéo, kể cả sự sống của mình để thực hiện những công việc vì lợi ích
chung hay giúp đỡ người khác thông qua những việc thiết thực nhờ đó con người và
cuộc sống của họ được thăng tiến mọi mặt. Nói cách nôm na, phục vụ là giúp đỡ,
là làm đầy tớ, là làm bạn đồng hành chăm lo người khác và quan tâm đến những
nhu cầu thiết thực của họ. Ta có thể thấy, trong gia đình ông bà cha mẹ phục vụ
con cháu, anh chị em phục vụ lẫn nhau, con cháu phụng dưỡng ông bà cha mẹ. Đặc
biệt, đôi bạn luôn sống chết có nhau, vui buồn có nhau, sướng khổ có nhau. Có
thể nói họ luôn phục vụ nhau với tất cả tấm lòng quảng đại sâu xa nhất của mình.
Quảng đại là mở rộng lòng ra
để đón nhận tha nhân, là cho đi mà không cần nhận lại. Đó là phục vụ không tính
toán, không tư lợi, không vị kỷ. Thánh Phao-lô cũng luôn nhắc nhở rằng phục vụ
là biểu lộ tình yêu không ích kỷ, không tìm tư lợi, nhưng tìm lợi ích của người
khác, không tìm kiếm mình, nhưng là hiến mình. Diễn giải về sự quảng đại hy
sinh trong tình yêu, ĐTC Phan-xi-cô trong TH.NVCTY đã viết như sau:
“Chúng
ta đã nói rất nhiều lần rằng để yêu thương người khác, trước hết chúng ta phải
yêu thương chính mình. Thế nhưng, bài ca Đức Mến này quả quyết rằng yêu thương thì
“không tìm tư lợi”, hoặc “không tìm kiếm điều thuộc về mình”. Diễn ngữ này cũng
được dùng trong một bản văn khác: “Mỗi người đừng tìm lợi ích cho riêng mình,
nhưng hãy tìm lợi ích cho người khác” (Pl 2,4). Trước một khẳng định rõ
ràng như thế của Thánh Kinh cần tránh gán ưu tiên cho tình yêu đối với chính bản
thân như thể nó cao quí hơn sự quảng đại hiến thân cho người khác. Ưu tiên yêu
thương mình chỉ có thể được hiểu như một điều kiện tâm lí, xét vì ai không có
khả năng yêu thương chính mình thì sẽ khó yêu thương người khác: “Xấu với bản
thân thì tốt với ai được? Không ai tệ hơn kẻ làm hại chính mình.” (Hc 14,5-6) (số 101)
*
* * * *
LM Nguyễn Hữu Thy, trong cuốn
“Những suy tư đúng đắn về Hôn nhân và Gia
đình Công Giáo”, đã nêu lên ba yếu tố quan trọng nhất mà một cuộc sống hôn nhân
Công Giáo cần phải có để bảo đảm được sự tồn tại và hạnh phúc của mình. Đó là tình
yêu, sự chung thủy và phép lành của Thiên Chúa. Về vấn đề tình yêu, tác giả viết như sau:
“Tình yêu Ki-tô giáo, tình yêu
giữa những người Công giáo luôn là phản ánh vẻ huy hoàng, sự quảng đại và bao
dung của tình yêu vô biên và vô vị lợi của Thiên Chúa dành cho loài người chúng
ta, một tình yêu đã được mặc khải một cách cụ thể và rõ ràng trong con người Đức
Giê-su Ki-tô. Vì thế, linh mục nhạc sĩ Vinh Hạnh đã có lý khi viết trong bài thánh
ca Đâu có tình yêu thương của ngài như
sau:
Đâu
có tình yêu thương, ở đấy có Đức Chúa Trời.
Đâu
có lòng từ bi, ở đấy có ân sủng Người.
Đâu
có tình bác ái, thì Chúa chúc lành không ngơi.
Đâu
ý hợp tâm đầu, ở đấy chứa chan nguồn vui.
“Thực vậy, ở đâu người ta yêu
thương nhau thực sự, thì ở chính nơi ấy Thiên Chúa hiện diện một cách sống động.
Điều ấy muốn khẳng định rằng, khi trong gia đình, vợ chồng, cha mẹ và con cái hết
lòng yêu thương đùm bọc nhau, biết hy sinh cho nhau, biết thành thật thông cảm
và tha thứ cho nhau, thì chính Thiên Chúa hiện diện giữa họ, ở trong gia đình họ.
Và gia đình ấy luôn được an vui hạnh phúc.” ./.
Aug. Trần
Cao Khải
Những quy tắc trong đời sống vợ chồng -
Alpha Books biên soạn – NXB Lao động Xã hội năm 2018 trang 31-33
LM Nguyễn Hữu Thy – Những suy tư đúng đắn về Hôn nhân và Gia đình
Công Giáo – TTMV CG VN Gp Trier CHLB Đức năm 2012 trang 89-90