Tập sách Vượt thế kỷ XX

Đặc sủng hiệp nhất của Phong trào Focolare

Chiara Lubich sinh tại Trento ngày 22/01/1920 và qua đời tại Rocca di Papa ngày 14/3/2008. Năm 1943, chị Chiara cảm thấy một lời mời gọi thành lập Phong trào Focolare -Tổ ấm, với linh đạo theo lời nguyện của Chúa Giêsu: “Xin cho chúng nên một như Con ở trong Cha và Cha ở trong Con” (Ga 17,21), hướng đến một thế giới, một gia đình nhân loại duy nhất, trong đó tất cả mọi người đều nhìn nhận nhau là anh chị em.

Từ đó Chiara được biết đến với những hoạt động không mệt mỏi vì sự hiệp thông, tình huynh đệ và hòa bình giữa những người thuộc các Giáo hội khác nhau, các tín hữu của nhiều tôn giáo và ngay cả giữa những người không nhận mình theo một tín ngưỡng tôn giáo cụ thể. Suy nghĩ của bà mang đến một lối sống mới trong lĩnh vực dân sự, kinh tế và chính trị.

Hiện nay Phong trào có khoảng 200 ngàn thành viên và 5 triệu thân hữu thuộc nhiều tôn giáo khác nhau ở 182 nước có liên hệ và hỗ trợ các dự án của Phong trào.

Trong sứ điệp gửi đến hội nghị “Một đặc sủng để phục vụ Giáo hội và nhân loại” được phong trào Focolare tổ chức nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Chiara Lubich vào năm 2020, Đức Thánh Cha khẳng định: “Đặc sủng hiệp nhất là một trong những ơn của thời đại chúng ta, là thời đại đang trải qua một sự thay đổi lớn lao và mời gọi một cuộc cải cách tinh thần và mục vụ nền tảng và triệt để, đưa Giáo hội trở về nguồn mạch luôn mới mẻ và hợp thời của Tin Mừng Chúa Giêsu”.

Vượt thế kỷ XX. Chiara Lubich và lịch sử, văn học và xã hội của thời đại chúng ta

Kể từ năm 2008, mỗi dịp kỷ niệm ngày mất của vị sáng lập, ngày 14/3, là cơ hội để các thành viên của Phong trào Focolare khắc sâu hình ảnh và tư tưởng của bà trong tất cả các khía cạnh, với niềm tin rằng nơi bà vẫn còn nhiều điều chưa được khám phá hết.

Một sự hiểu biết thấu đáo hơn về học thuyết của bà cũng là mục tiêu của tập sách được xuất bản gần đây “Vượt thế kỷ XX. Chiara Lubich và lịch sử, văn học và xã hội của thời đại chúng ta”.

Theo các tác giả tập sách, là người có nhiều trải nghiệm ở thế kỷ XX và một phần của thế kỷ XXI, bà Chiara nắm bắt được những điểm nổi bật của những thay đổi của thời đại. Ở tác phẩm này, các chuyên gia trong các lĩnh vực văn hóa và khoa học khác nhau đã nghiên cứu sâu về kinh nghiệm của bà trong bối cảnh của thế kỷ XX, và tìm ra những điểm tương đồng của bà với các nhân vật nổi bật khác của thời nay, những người đã mở ra cái nhìn mới cho cá nhân và tập thể.

Trong một cuộc phỏng vấn dành cho Vatican News, ông Donato Falmi, một trong những tác giả viết về Chiara Lubich đã cho biết một số chi tiết về nội dung tập sách và những tư tưởng hiệp nhất toàn thể gia đình nhân loại trong bối cảnh ngày nay, đặc biệt với cuộc chiến tranh tại Ucraina.

Trước hết, ông Donato nhận định rằng, Chiara Lubich là một trong những khuôn mặt giáo dân nổi bật của Giáo hội thế kỷ XX. Cái nhìn của bà về thế giới, về linh đạo giáo lý với tất cả các liên hệ trong lĩnh vực kinh tế, xã hội và chính trị, có thể được hiểu sâu sắc hơn nếu được xem xét trong bối cảnh lịch sử mà Chiara sống. Mục đích của cuốn sách "Vượt thế kỷ XX" là đóng góp vào việc này.

Tập sách được ra đời, sau hội nghị kết thúc 100 năm ngày sinh (1920-2020) của Chiara Lubich, với mục đích chính xác là để gặp gỡ và biết rõ hơn Chiara Lubich là ai và hiện nay, trong Giáo hội và xã hội Chiara là ai? Đây là lý do tại sao những người nghiên cứu cố gắng đọc tư tưởng của bà, bắt đầu từ những trải nghiệm để hiểu bối cảnh lịch sử thời của bà, và xem những đóng góp mà bà đã thực hiện liên quan đến toàn bộ lịch sử của thế kỷ XX.

Trước hết, thế kỷ XX là thế kỷ của một kỷ nguyên mới, vì lần đầu tiên chúng ta phải đối diện với những hiện tượng văn hóa ảnh hưởng cả hành tinh. Chiara cùng với những người khác có liên quan đến Phong trào 68 - phong trào quần chúng phản đối bộ máy quyền lực thống trị và hệ tư tưởng của chúng. Mặc dù có ánh sáng và không thiếu bóng tối, Phong trào 68 có một số đặc điểm quan trọng, thực tế là lần đầu tiên một thế hệ mới gồm những người trẻ di chuyển và trước mặt họ không có vấn đề cục bộ, nhưng là hành tinh trước mặt. Đó là một thế hệ quan tâm đến mọi sự, xuống đường để yêu cầu giải pháp cho những vấn đề cách xa hàng ngàn kilomet về địa lý.

Giáo hội như là sự hiệp thông

Chiara giải thích nhu cầu này là để cảm thấy rằng tất cả nhân loại được kết nối với nhau và do đó cũng là tầm nhìn chính trị, xã hội và kinh tế của bà, bắt đầu từ mệnh lệnh Kitô giáo về “tất cả có thể nên một”. Đây là một tầm nhìn bao trùm toàn thể nhân loại, cái nhìn các dân tộc thực sự là anh em, các nền văn hóa như chị em, cũng như các Giáo hội và các cộng đoàn Giáo hội và các tôn giáo tự khám phá ra tất cả những gì hợp nhất. Đó là thông điệp tuyệt vời đến với chúng ta từ Công đồng Vatican II, từ Thánh Giáo hoàng Gioan XXIII, người đã nói với chúng ta một cách chính xác rằng hãy tìm kiếm điều gì hợp nhất và cố gắng xây dựng dựa trên điều đó. Chiara đi chính xác theo hướng này.

Thực tế, thế kỷ XX là thế kỷ của Công đồng Vatican II, về sự tái khám phá của giáo dân trong Giáo hội, về sự xuất hiện một ý tưởng Giáo hội như là sự hiệp thông, giống như những gì đã nói trước đây.

Chiara với các nhà sư Phật giáo

Giáo dân phải dấn thân trong mọi lĩnh vực xã hội

Như vậy, đề nghị về đời sống Kitô hữu do Chiara đưa ra chắc chắn mang tính Giáo hội và do đó bao hàm tất cả các ơn gọi của Giáo hội, nhưng nó có một sự mở rộng mạnh mẽ đến giáo dân vì nó dựa chính xác vào sứ điệp nền tảng của Chúa Giêsu. Đó là một ơn gọi phổ quát nhằm đặt Thiên Chúa lên trên hết, xem tất cả là anh chị em và trên hết làm nổi bật những gì có trong Giáo hội, đặc biệt là trong Giáo hội Công giáo. Và chính giáo dân được tái khám phá, như Chiara nói một cách rõ ràng rằng giáo dân là Kitô hữu và do đó có nơi mình toàn bộ chiều kích tâm linh và đời sống Tin Mừng, nhưng cũng là toàn thể chiều kích nhân loại. Điều này rất quan trọng vì Công đồng đã tự vấn về cách tốt nhất để Giáo hội hiện diện trong thế giới, đối thoại với thế giới và Chiara đưa ra đóng góp này. Bà nói: “Chúng tôi muốn có mặt trong xã hội ở mọi cấp độ, không rút lui để trở thành Kitô hữu, nhưng dấn thân càng nhiều càng tốt vào tất cả các vấn đề xã hội một cách chính xác để trở thành Kitô hữu”.

Chiara Lubich là một nhà văn rất thành công với những bài phát biểu, những bài tham luận, những đóng góp về nhiều chủ đề khác nhau, nhiều tác phẩm mang tính tâm linh. Khía cạnh này cũng được thảo luận trong tập sách, tạo nên một sự so sánh với các kinh nghiệm văn học khác trong thế kỷ.

Nói một cách thành thật rằng ở một khía cạnh nào đó, bà chưa bao giờ viết sách, và điều đó đúng, nhưng cũng đúng khi Chiara đã giao tiếp không ngừng trong suốt cuộc đời. Trong những năm tuổi trẻ, bà viết rất nhiều và chủ yếu viết thư vì đây là công cụ phổ biến nhất để có thể chia sẻ và giữ liên lạc với những người khác. Vì vậy, những nhà nghiên cứu tư tưởng của bà nhận thấy một số khía cạnh trong các bài viết của Chiara có mối liên hệ đáng kể, ví dụ, với văn học nữ tính thần bí, văn học dấn thân, là trung tâm của thế kỷ XX ở Ý, và hơn thế nữa, bà phát triển một nền văn học muốn góp phần đổi mới xã hội.

Phần thứ tư của cuốn sách “Vượt thế kỷ XX” mang tựa đề “những cuộc đối thoại ngôn sứ”. Nội dung của phần này mô tả việc Chiara đối diện với sáu nhân vật nổi tiếng đương thời: từ Simone Weil đến Gandhi, đặc biệt với Mikhail Gorbachev. Chiara đã sống và chứng kiến bức tường Berlin sụp đổ, cũng như các sự kiện ở Đông Âu theo sau. Bà rất quan tâm đến Đông Âu, vì thế trong nhiều năm, các thành viên của Phong trào đã đến sống ở khu vực này. Tất nhiên con đường của Chiara và Mikhail Gorbachev rất khác nhau, nhưng họ có mong muốn chung về một nhân loại đổi mới cùng nhau bước đi.

Chiara được công nhận Công dân danh dự ở Roma

Tin tưởng vào khả năng hiệp nhất của toàn thể nhân loại

Chiara Lubich đã sống bằng lời nói và hành động vì một sự hoán cải trong lịch sử nhân loại, với hoạt động nâng cao nhận thức về sự “cưu mang” của một thế giới mới. Điều này giống như ngày nay Đức Thánh Cha tiếp tục làm. Ngày nay, tình huynh đệ đã tham gia vào cuộc tranh luận chính trị, nhưng rồi cuộc chiến ở Ucraina đã làm cho mọi thứ dường như phải được làm lại.

Chiến tranh Ucraina nhắc nhở chúng ta nhìn lại đặc sủng của Chiara để tìm ra một hướng đi và hy vọng. Trước đây, khi chứng kiến cảnh Toà Tháp đôi New York bị tấn công, Chiara đã rất xúc động bởi vì bà đã thấy có một sự mâu thuẫn, đặc biệt đối với giới trẻ. Trong nhiều năm, Chiara đã mời gọi các bạn trẻ vào lúc 12 giờ trưa, dành một phút thinh lặng và cầu nguyện cho hoà bình. Hôm nay, nếu còn sống bà cũng sẽ muốn nói: “Những lý lẽ cho hoà bình vượt trội hơn chiến tranh, chúng ta tiếp tục tin rằng hoà bình là điều có thể”. Chiara không ngừng thúc giục con người tin tưởng vào khả năng hiệp nhất của toàn thể nhân loại. Thực tế, trong những ngày này nhiều phản ứng và hành động đang lan toả trên khắp thế giới về tình liên đới, và cả cầu nguyện cho hoà bình là một lời xác nhận cho điều này.

Ngọc Yến

(Vatican News 24.03.2022)