Theo Bộ Giáo luật hiện hành và theo những quy định trong cuốn “Enchiridion Indulgentiarum” (EI) của Toà Ân Giải Tối Cao, các vị sau đây có thẩm quyền ban ân xá:
- Ngoài quyền bính tối cao của Giáo Hội, chỉ những vị nào được luật công nhận là có quyền, hoặc được Đức Giáo Hoàng Rôma ban quyền, mới có thể ban phát các ân xá (Điều 995 §1 và EI, 1999, Quy định số 5 §1).
- Không một quyền bính nào dưới quyền Đức Giáo Hoàng Rôma có thể trao cho người khác quyền ban ân xá, trừ khi được Tông Toà minh nhiên ban cho quyền ấy (Điều 995 §2 và EI, 1999, Quy định số 5 §2).
1. QUYỀN BÍNH TỐI CAO CỦA GIÁO HỘI
Đức Giáo Hoàng, đích thân hoặc qua Toà Ân Giải Tối Cao, có thẩm quyền ban ân xá trong toàn thể Giáo Hội EI, 1999, Quy định số 6).
Riêng Bộ Giáo lý Đức tin có thẩm quyền xem xét về mặt giáo thuyết tín lý liên quan đến các ân xá (EI, 1999, Quy định số 6).
Thông thường, Toà Ân Giải Tối Cao được Đức Giáo Hoàng uỷ nhiệm để ban hành Sắc lệnh cho phép hưởng ân xá.
2. NHỮNG VỊ ĐƯỢC LUẬT CÔNG NHẬN LÀ CÓ QUYỀN
1. Các Giám mục giáo phận, cũng như những vị được luật đồng hoá với các Giám Mục giáo phận, mặc dù không có phẩm chức Giám Mục, từ lúc bắt đầu nhiệm vụ mục vụ, có quyền:
- ban ơn tiểu xá cho tất cả các tín hữu trong địa hạt của các ngài, và ngoài địa hạt của các ngài cho các tín hữu thuộc quyền tài phán của các ngài (EI, 1999, Quy định số 7, 10).
- ban phép lành Toà Thánh với ơn toàn xá mỗi năm ba lần, theo công thức được quy định, trong giáo phận của các ngài, vào các ngày lễ trọng thể tuỳ theo các ngài chỉ định, ngay cả khi các ngài chỉ dự Thánh Lễ đó mà thôi. Phép lành này được ban lúc kết thúc thánh lễ thay thế cho phép lành vẫn quen làm, theo những quy định của Sách Lễ Nghi Các Giám Mục “Caeremoniale Episcoporum” của từng vị (EI, 1999, Quy định số 7, 20).
Ngày 3 tháng 8 năm 2002, Tòa Ân Giải Tối Cao đã công bố hai sắc lệnh mới cho phép tín hữu được hưởng ơn toàn xá, trong đó trường hợp thứ hai liên quan đến các Giám Mục giáo phận:
Trường hợp thứ hai để hưởng ơn Toàn Xá, đó là từ nay, mỗi năm một lần, Đức Giám Mục giáo phận, có thể ban phép lành Tòa Thánh với ơn toàn xá, trong dịp cử hành long trọng tại Nhà thờ Chánh tòa, hay tương đương Nhà thờ Chánh tòa. Được hiểu là tương đương Nhà thờ Chánh tòa, là Nhà thờ được Đức Giám Mục giáo phận chọn làm như thể là Nhà thờ Chánh tòa của ngài, trong dịp cử hành long trọng nầy.
2. Các vị Trưởng Giáo Tỉnh có thể ban ơn tiểu xá trong giáo phận thuộc giáo tỉnh cũng như trong địa hạt riêng của các ngài (EI, 1999, Quy định số 8).
3. Các Thượng Phụ, trong mọi nơi thuộc quyền thượng phụ của các ngài cho dù là nơi được miễn trừ, trong các nhà thờ thuộc lễ điển riêng của các ngài nằm ngoài phạm vi của quyền thượng phụ, và ở khắp nơi đối với các tín hữu thuộc lễ điển của các ngài, có thể:
- ban ơn tiểu xá;
- ban phép lành Toà Thánh với ơn toàn xá mỗi năm ba lần theo luật thông thường, và ngoài ra khi một hoàn cảnh hay một lý do tôn giáo hết sức đặc biệt xảy ra, đòi hỏi ban ơn toàn xá vì lợi ích của các tín hữu (EI, 1999, Quy định số 9).
4. Các Hồng y của Giáo Hội Rôma được hưởng năng quyền ban ơn tiểu xá khắp mọi nơi, đối với ân xá mà những người hiện diện hưởng trong từng dịp mà thôi (EI, 1999, Quy định số 10).
Tất cả các vị vừa kể trên đều không có thể trao quyền hoặc uỷ quyền cho ai khác ban ân xá, trừ khi được Tông Toà minh nhiên ban cho quyền ấy, theo Điều 995 §2. Thí dụ như Đức Giám mục không thể cho một linh mục quyền ban ngay cả những ân xá thuộc phạm vi thẩm quyền của Đức Giám Mục.
Lm LG Huỳnh Phước Lâm