Sau khi Galileo bị đưa ra ét xử trước tòa án Giáo Hội  và bị tuyên án dị giáo. Mọi tài liệu và ghi chép cũng bị cấm lưu hành trong dân chúng. Mãi tới năm 1992, Vatican mới chính thức thừa nhận sai lầm trong việc tuyên án Galileo và ngày hôm  nay ông ta lại được vinh danh như  một trong những nhà khoa học  có đóng góp rất lớn  cho  khoa thiên văn học hiện đại” ( Nguồn Wilkipedia ).

Suốt gần 400 năm từ khi bị kết án, Galileo vẫn bị coi là …dị giáo  và suýt nữa thì bị …lên giàn hỏa. Nguyên nhân đưa đến sai lầm hết sức tai hại đó là do Giáo Hội đã giải nghĩa Kinh Thánh theo…nghĩa đen về Đấng Thiên Chúa  Tạo Dựng gọi là Tạo Hóa.

Thiên Chúa đã tạo dựng nên muôn vật và điều khiển chúng với uy quyền tuyệt đối: “ ĐCT làm nên hai vì sáng lớn. Vì lớn hơn để cai trị ban ngày. Vì nhỏ hơn để cai trị ban đêm. Ngài cũng  làm ra các ngôi sao. ĐCT đặt các vì sao trong khoảng không trên trời, đặng soi sáng trái đất, để cai trị ban ngày và ban đêm đặng phân ra sự  sáng và tối. ĐCT thấy đó là tốt lành” ( St 1, 16 -18 ).

Hậu quả tiếp theo đưa đến  sự xung đột giữa khoa học và tôn giáo đó là việc Thiên Chúa tạo dựng nên con người: “ ĐCT phán rằng: Chúng ta hãy làm nên loài người giống Hình Ảnh Ta và theo tượng Ta đặng quản trị loài cá biển, loài chim trời, loài súc vật, loài côn trùng bò trên mặt đất và khắp cả đất” ( St 1, 26 ).

Niềm tin Thiên Chúa…tạo dựng nên  trời đất muôn vật trong đó có con người  là điều không thể…đánh đổ  cho đến khi Thuyết  Tiến Hóa của Darwin ( 1809 – 1882 ) ra đời. Con người sinh ra hoàn toàn không phải do một…đấng nào đó dựng nên nhưng là do tiến hóa từ vô cơ lên hữu cơ  và từ nơi động vật  sau nhiều triệu năm đã tiến hóa thành con người…

Thuyết Tiến Hóa đã được toàn thể giới khoa học  về sau nhìn nhận và coi đó như một  động lực  đưa đến sự sụp đổ hoàn toàn của niềm tin tôn giáo về sự tạo dựng ? Có phải chăng niềm tin Đấng Tạo Hóa sụp đổ sẽ đưa đến  sự…phá sản của tôn giáo hay không ? Xin thưa là không phải  bởi vì giữa khoa học và tôn giáo là hai bình diện khác nhau cả về mục đích cũng như phương pháp thực hiện.

Mục đích của khoa học là để khám phá thế giới cho mục đích hiếu tri. Còn tôn giáo là để thực hiện tâm linh hầu trở về với bản chất thần linh ở nơi mình. Phương pháp của khoa học  là dùng thí nghiệm để kiểm chứng. Còn của tôn giáo, tất cả đều dựa vào đức tin  và niềm hy vọng.

Sự xung đột giữa khoa học và tôn giáo là một thực tế và thực tế này đã diễn ra  ngày càng  dữ dội. Mặc dầu sự xung đột  không thể không diễn ra  bởi như đã nói đó là hai bình diện khác nhau cả về mục đích lẫn phương pháp. Tuy nhiên sự xung đột ấy  có thể được  hóa giải  nếu chúng ta có một cái nhìn…khác trong việc giải nghĩa Kinh Thánh.

Thay cho một Đấng Tạo Hóa …ở bên ngoài, ngự tít trên chín tầng mây  thì Đấng ấy lại là Chân Tâm  cũng là Bản Thể Tình Yêu  đã tạo ra muôn loài chứ không có đấng nào khác. Trong một lá thư gửi cho công chúa Christin, Galileo viện dẫn lời đức hồng y Boeonio  viết: “ Ý định của Chúa Thánh Thần là dạy người ta lên trời như thế nào chứ không phải là dạy bầu trời chuyển động ra sao ?”

Nếu hiểu tôn giáo như là con đường… lên trời  và trời ở đây  không hiện hữu trong một chốn không gian vật lý nào đó nhưng là một Thực Tại Tâm  thì chẳng làm gì có sự xung đột với khoa học. Tại sao ? Bởi  như đã biết  mục đích của khoa học là để khám phá thế giới hiện tượng và vì thế nó sẽ không bao giờ  có thể chấp nhận tôn giáo như một con đường…lên  trời !

Khoa học không thể chấp nhận con đường lên trời bởi vì để đi trên con đường này thì cần phải có đức tin. Ngược lại cứ mãi chấp chặt vào quan niệm Đấng  Tạo Hóa thì  không cách chi tránh khỏi xung đột.

Với quan niệm Đấng Tạo Hóa thì việc tạo dựng ấy  chỉ có thể là…tạo nên con người xác thịt nhưng sự thật thì  đó phải là con người tâm linh. Tại sao ? Bởi vì Kinh Thánh nói: “ Chúng ta hãy làm nên con người giống Hình Ảnh Ta” ( St 1, 26 ).

Thiên Chúa là Đấng vô hình vô tướng và Ngài dựng nên con người  là Hình Ảnh Ngài thì dĩ nhiên đó cũng phải là con người…tâm linh không hình không tướng ? Thiên Chúa tạo nên con người tâm linh và chỉ trong tính chất tâm linh đó, con người mới có thể trở về với Thiên Chúa, Đấng quả thật  là Cha  mỗi người.

Trong việc tạo dựng, nếu cứ giải Sách Sáng Thế…theo nghĩa đen như thế  thì  khó tránh khỏi điều mà Voltaire ( 1684 – 1778 ) nói cách mỉa mai: “ Thiên Chúa đã dựng nên loài người giống hình ảnh Ngài nhưng loài người cũng không kém. Họ đã đáp trả lại Thiên Chúa điều đó một cách đích đáng: Họ đã dựng nên Thiên Chúa theo hình ảnh của họ”.

Đúng là con người đã…tạo nên Thiên Chúa bằng các quan niệm về Ngài.  Quan niệm về Thiên Chúa thì  hẳn nhiên đâu phải là Thiên Chúa như Thực Tại Ngài Là. Lấy quan niệm thay cho Thực Tại đó là sự lầm chấp…chế của thần học từ bấy lâu nay và  chính là với sự lầm chấp ấy mà con đường Trở Về của Dân Chúa đã bị tắc ngh

Sống đời sống tôn giáo là sống cuộc trở về và con đường trở về ấy không chỉ thể hiện trong Đạo Chúa nhưng ta thấy  có cả trong nền minh triết Đông Phương. Đức Lão Tử nói: “ Phản giả Đạo chi động” Cái động của Đạo là trở ngược lại” ( ĐĐK chương 40 ).

Cái động ( Hành Động ) của Đạo không phải là …đi ra nhưng là đi vào ( Trở ngược lại ). Tại sao con đường tâm linh không phải là…đi ra nhưng là…đi vào ? Bởi vì  “Đạo” ở đây cũng chính là Nước Trời mầu nhiệm nội tại: “ Chúa nói: Luật pháp và tiên tri đến Gioan  là hết. Rồi từ đó Tin Mừng Nước Trời được rao giảng ra và ai nấy đều phải nỗ lực mà vào” ( Lc 16, 16 ).

Vào ở đây cũng chính là trở về với chính mình. Thế nhưng để thực hiện việc trở về với chính mình ấy thì không có con đường nào khác ngoài ra con đường …Bỏ Mình theo Chúa: “ Ai muốn theo ta thì hãy từ bỏ mình. Hàng ngày vác thập tự giá mình mà theo. Vì hễ ai muốn cứu mạng sống mình  thì phải mất.Còn hễ ai vì cớ ta mà mất mạng sống mình thì lại được. Dù được lời lãi cả và thế gian mà mất linh hồn mình thì nào được ích gì ?” ( Lc 9, 23 -25 ).

Theo cách nói của người Công Giáo  thì mất linh hồn có nghĩa là phải…sa xuống Hỏa Ngục trầm luân đời đời. Có suy  về chốn khốn nạn ấy chúng ta mới thấy Lời Chúa là lời chân thật. Thế gian là chốn giả trá, hư vọng, bởi vậy dù có tài sản kếch xù, danh vọng,  quyền uy ngất trời nhưng sau khi chết  vì tội lỗi mình mà phải đọa trong 03 đường ác ( súc sinh, ngạ quỷ, địa ngục)  thì thật  là thảm họakhôn lường.

Có suy như thế mới thấy khoa học hiểu như con đường khám phá thế giới thật chẳng ích lợi gì cho Sự Sống đời đời  trên Thiên Đàng là chốn hằng vui hằng sống đời đời. Mặc dù khoa học chẳng giúp ích gì  cho  sự sống đời sau  nhưng nó lại trợ giúp cho đời sống đức tin của chúng ta thêm vững  vàng.Einstein có câu nói nổi tiếng: “ Khoa học mà thiếu tôn giáo  thì  đó là khoa học què quặt. Ngược lại tôn giáo mà thiếu khoa học  thì đó là tôn giáo mù lòa. Cả tôn giáo và khoa học cần phải giúp con người học và hiểu được cả hai”.

Khoa học làm cho đời sống được thỏa mãn nhiều nhu cầu  vật chất nhưng chính vì sự thỏa mãn đó,  đức tin tôn giáo ngày càng suy giảm, bệnh tật ngày càng nhiều  và cũng khó bề chữa trị. Vì vậy cái lợi của khoa học  so với cái hại do nó đem đến  cứ nhìn vào thực tế xã hội hôm nay sẽ thấy. Tuy nhiên cái hại  lớn lao của nó chính là làm cho con người…Quên mất Thiên Chúa, Đấng ở nơi mình. Martin Heidegger đã  đưa ra nhận định  hết sức xác đáng: “ Thảm họa đưa đến cho nhân loại hôm nay chính là vì “ Đã quên Thiên Chúa ( L’ Oublie de L’ Être ).

Ta có Nhớ đến Chúa thì Chúa mới Nhớ đến ta. Đây chính là cái lẽ “ Đồng thanh tương ứng. Đồng khí tương cầu” áp dụng cho cả đời thường lẫn đời tâm linh, không hề sai chạy.

Phùng  Văn  Hóa