🚩 Giáo hạt CHÍNH TÒA
🔔 Giờ lễ
+ Ngày thường: 19h00
+ Thứ Bẩy: 05h30; 19h
+ Chúa Nhật – 06h30; 08h30 (cho Thiếu Nhi); 10h30 (tiếng Anh); 19h00
🙏 Bổn mạng: Đức Mẹ Hà Nội (2/7)
👤 Quản xứ: Anphongsô Phạm Hùng
Phụ tá:
✝️ Thành lập:
⛪️ Giáo họ trực thuộc: Nghĩa Dũng, Quảng Bá
☎️ ✉️ 🌐
❤️Sơ lược:
I. TỔNG QUAN NHÀ THỜ GIÁO XỨ CỬA BẮC
Nhà thờ Cửa Bắc được xây dựng từ 1925
-1930, dưới thời Đức Cha Pierre Marie Gendreau (Đông) cai quản Giáo Phận, Cha
Joseph-Antoine Dépaulis (Cố Hương) coi sóc giáo xứ. Nhà thờ được tọa lạc trên
khoảnh đất trải dài theo phố Phan Đình Phùng và góc phố Nguyễn Biểu, cạnh cửa bắc
thành Thăng Long nên dân gian cũng quen gọi là nhà thờ Cửa Bắc.
Thuở ban đầu, nhà thờ Cửa Bắc dự định được
mang thánh hiệu là Giáo Đường kính Các Thánh Tử Đạo Việt Nam. Nhưng vì khi đó
các Đấng Tử vì đạo tại Việt nam mới chỉ được phong chân phước nên Tòa Thánh yêu
cầu đổi lại tên là Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo.
Nhà thờ Cửa Bắc được xây dựng như một sự
tri ân, nhắc nhớ tới sáu vị chân phước đã được phúc tử vì đạo tại Hà Nội, đặc
biệt là cha Théophane Vénard (Thánh Ven), chịu tử đạo ngoài cổng thành Phía Bắc
(1861).
Về mặt kiến trúc, nhà thờ gồm một không
gian lớn hình chữ nhật kéo dài với hai hàng cột song song theo hai phía, được
chia tương đối thành một không gian đón tiếp nhỏ và một không gian long trọng
dành cho việc cử hành thánh lễ, quen gọi là cung thánh.
Giữa hai khu vực này có một không gian
chuyển tiếp lớn phía dưới mái vòm, bên phải có một không gian lớn đặt các bàn
thờ kính Chúa và các thánh, bên trái là phòng thánh, quen gọi là nhà áo. Không
gian nội thất được cấu tạo và trang trí hoàn toàn theo thiết kế nhà thờ châu
Âu.
Kiến trúc sư người Pháp, Ernest Hébrard,
đã tạo ra một không gian kiến trúc phi đối xứng với một tháp chuông vút cao
phía bên sảnh chính. Điều này làm cho nhà thờ Cửa Bắc có được nét đặc biệt so với
đa phần các công trình Thiên Chúa giáo theo hình thức đăng đối nghiêm cẩn mà
người Pháp thường đã xây dựng ở Việt Nam.
Có người đã cho rằng đây là sáng tạo đặc
biệt của Hébrard nhằm tạo sự phù hợp với cảnh quan khu vực, nhưng thực chất điều
này chỉ là sự khai thác một cách khéo léo nguyên tắc tổ hợp nhà thờ thời Phục
Hưng. Chính nhờ vậy mà nhà thờ Cửa Bắc, ngoài gác chuông như một điểm nhấn, còn
có một mái vòm ở khu vực trung tâm.
Hệ thống mái ngói được kéo suốt từ gác
chuông qua mái vòm tới các không gian chính và phụ, khiến cho ta thấy một cảnh
quan quen thuộc như đã từng bắt gặp ở đâu đó trong những ngôi đình, ngôi chùa
truyền thống ở các làng quê Việt Nam.
Hệ thống cửa sổ, cửa lấy ánh sáng và
thông gió đều được xử lý che nắng và chống mưa hắt bằng mái Thái, ngoại trừ các
cửa trang trí và lấy ánh sáng lớn được lắp kính cản quang. Việc tận dụng tối đa
hệ thống cây xanh cũng làm cảnh quan thêm gần gũi, thân thiện với thiên nhiên.
Sự kết hợp các yếu tố kiến trúc truyền
thống phương Đông với những hình thức trang trí nhà thờ Công giáo truyền thống
cùng với sự hài hòa của cảnh quan thiên nhiên xung quanh đã tạo nên ấn tượng đẹp
về một công trình Thiên Chúa Giáo. Chính vì vậy mà nhà thờ Cửa Bắc vẫn luôn được
đánh giá là điển hình cho phong cách kiến trúc kết hợp châu Âu và Việt Nam.
Đã gần một thế kỷ trôi qua, dù đã qua
vài lần tu sửa nhưng đến nay nhà thờ Cửa Bắc vẫn còn giữ được nét cổ kính,
nguyên sơ.
II. TẠI SAO NHÀ THỜ GIÁO XỨ CỬA BẮC CÒN
CÓ TÊN LÀ “NHÀ THỜ ĐỨC MẸ HÀ NỘI”?
Năm 1950, Tòa Thánh bổ nhiệm Đức cha
Giuse Maria Trịnh Như Khuê làm Đại Diện Tông Tòa coi sóc địa phận Hà nội. Ngay
sau khi nhận chức, người đã dâng địa phận Hà nội cho Trái Tim Vô Nhiễm Đức Mẹ
ngày 22 tháng 8 năm 1950.
Năm 1954 sau hiệp định Genève, đất nước
bị chia cắt thành hai miền Nam – Bắc. Khoảng 100 linh mục, và hầu hết các tu
sĩ, chủng sinh và trên 60 ngàn giáo dân của Giáo Phận Hà Nội phải di cư vào
Nam.
Năm 1959, đức khâm sứ Dooley và các cha
thừa sai bị buộc phải rời khỏi Hà Nội. Người Công giáo ngày càng bị cấm cách
bách hại. Giáo Hội bị sách nhiễu tư bề…, và cũng từ đây, không còn sự hiện diện
thường xuyên của Đức đại diện Toà Thánh (khâm sứ) tại Miền Bắc Việt Nam nữa.
Trong hoàn cảnh cộng đoàn giáo hữu Thủ
Đô bị đe dọa, đức tin bị bóp nghẹt, bị lung lay… Đức cố Hồng Y Giuse Maria Trịnh
Như Khuê đã xin Tòa Thánh chuẩn nhận cho việc nhận Đức Mẹ là quan thầy thành phố
Hà Nội. Sau khi được Tòa Thánh chuẩn nhận, người đã lấy lễ Đức Mẹ Thăm Viếng
làm quan thầy thành phố Hà Nội và dạy mừng vào ngày 02 tháng 7, nhằm đúng ngày
lễ Đức Mẹ Thăm Viếng (theo niên lịch Phụng vụ thời đó).
Ngày 02 tháng 7 năm 1627 cũng chính là
ngày cha Alexandre de Rhodes (cha Đắc Lộ) đặt chân đến thành Thăng Long để rao
giảng Tin Mừng. Ngài xác tín chính Đức Mẹ đã đưa ngài tới vùng đất này, bởi thế
ngài đã trao phó công việc truyền giáo thành này trong tay Đức Mẹ.
Trong thông cáo ngày 13 tháng 6 năm
1959, Đức Cố Hồng Y JM. truyền cho cả giáo phận mừng lễ Đức Mẹ Hà Nội và người
chọn nhà thờ Cửa Bắc là Nhà Thờ Đức Mẹ Hà Nội. Ngày 15 tháng 9 năm 1959 ngài đã
dâng Địa phận cho Trái Tim Đau Sót và Vẹn Sạch Đức Mẹ cũng tại chính nhà thờ Cửa
Bắc.
Trong Hồi ký của Đức Cố Hồng Y Giuse
Maria Trịnh Văn Căn có viết “Đức Giám Mục Giuse Maria Trịnh Như Khuê đã nhờ cha
thừa sai chụp ảnh tượng Đức Mẹ trước Nhà Thờ Lớn đem sang Pháp làm một tượng bằng
đá trắng, dự tính mang về đặt ở nhà thờ Cửa Bắc. Tượng làm xong mà không đem về
được nên gửi lại tại đan viện Clarisses (Voreppe – Pháp), đặt tại nhà mặc áo”.
Từ những lý do trên mà Đức Hồng Y Phêrô
Nguyễn Văn Nhơn đã quyết định lấy tước hiệu “ĐỨC MẸ HÀ NỘI” cho nhà thờ Cửa Bắc,
khi cung hiến ngôi nhà thờ này.
📷

✒️ tonggiaophanhanoi.org
👉 Bổ sung thông tin web@conggiao.info