Nếu ai hỏi một người Do Thái: “Điều gì quan trọng và quý giá nhất đối với dân tộc anh?”, chắc chắn sẽ nhận được câu trả lời “đó là Kinh Thánh”. Vâng, Kinh Thánh hay “Sách Lời Chúa” đó chính là gia bảo tinh thần đã cố kết, rèn luyện và đồng hành với dân tộc Israel trong suốt chiều dài lịch sử của họ; và có thể nói được, chính Kinh Thánh đã giúp dân tộc nầy giữ gìn “căn tính Do Thái” và giúp họ vượt qua mọi thăng trầm (lưu đày, nô lệ, mất nước…) để tồn tại và ngày nay phát triển thành một cường quốc.

Hèn chi, người Do Thái có truyền thống: mỗi ngày, trẻ em Do Thái đều được cha mẹ hướng dẫn chạm ngón tay vào Kinh Thánh, sau đó nhúng vào mật ong và nút lấy ngón tay với mật ong để ngụ ý rằng: Lời Chúa là mật ngọt, bồi bổ cho tâm hồn; dĩ nhiên, trẻ em Do Thái nào cũng được dạy bài học vỡ lòng chính là “bài học Kinh Thánh” !

Mà Kinh Thánh, Lời Chúa đối với dân tộc Israel, không chỉ là một thứ “kinh sách” quý giá và cần thiết để học hỏi, nghiên cứu, làm kim chỉ nam cho cuộc sống… mà còn phải long trọng cử hành, đọc, lắng nghe như chính sự hiện diện đầy quyền năng và sự sống thần linh của Thiên Chúa. Sách Nơkhêmia trong Bài đọc 1 hôm nay là một minh chứng sống động cho tâm tình và thái độ trên: “Tất cả dân chúng đều lắng tai nghe đọc sách luật. Thầy thư ký Esdras đứng trên bệ bằng cây mà đọc sách; thầy mở sách ra trước công chúng, vì thầy đứng nơi cao hơn mọi người. Khi thầy mở sách, thì tất cả đều đứng lên. Esdras chúc tụng Chúa là Thiên Chúa Cao Cả. Toàn dân đưa tay lên đáp lại: Amen, amen. Họ cúi mình và phủ phục trước Thiên Chúa, mặt họ cúi sát đất”.

Đó chính là một buổi cử hành “phụng vụ Lời Chúa” của cộng đoàn Israel sau cuộc hồi hương lần thứ ba vào thế kỷ thứ tư trước Công nguyên (khoảng năm – 445), khi họ vừa hoàn thành việc xây dựng vách tường thành Giêrusalem. Đây là cuộc cử hành Lời Chúa đầu tiên sau bao nhiêu năm lưu đày, bon chen tất bật với cuộc sống đầy nhiểu nhương nơi đất khách quê người; cùng với bao nhiêu cám dỗ của các nhu cầu “cơm áo gạo tiền”,  những thói hư tật xấu của dân ngoại…. Vâng, dân Do Thái đã có một thời gần như quên lãng Lời Chúa và việc cùng nhau cử hành và lắng nghe Lời Chúa cách long trọng lại là một điều hiếm khi xảy đến khi họ còn trong kiếp nô lệ lưu đày; còn chung đụng với cách sống và xã hội ngoại đạo.

Hôm nay, trên mảnh đất của quê nhà, bên những bức tường thành Thánh Giêrusalem vừa được tái thiết, cộng đoàn hồi hương Do Thái được thầy tư tế Esdras công bố Lời Chúa. Họ hết sức cảm động đến bật khóc: lúc đó toàn dân khóc lóc khi nghe đọc các lời trong luật; họ trân trọng lắng nghe với thái độ cung kính thẳm sâu “Họ cúi mình và phủ phục trước Thiên Chúa, mặt họ cúi sát đất ”.

Ngày hôm nay rất nhiều người Kitô hữu cũng đang rơi vào tình trạng “lưu đày đức tin”; tính thế tục và não trạng ngoại đạo cũng đang chi phối nhiều gia đình, nhiều cộng đoàn. Người ta chẳng còn tha thiết gì đến việc họp nhau cử hành và lắng nghe Lời Chúa; nếu có, đôi khi chỉ là một sự gượng ép, chịu đựng bất đắc dĩ hay “kéo gai qua trổ” cho xong một “ván lễ”, một “cuộc lên lớp” giảo banh nhạt nhẽo… ! Phải chăng, cũng vì ý do nầy, mà Đức Giáo Hoàng Phanxico vào ngày 30.9.2019 đã quyết định thiết lập Chúa Nhật III TN, chính là Chúa Nhật hôm nay, làm ngày “Chúa Nhật Lời Chúa” để toàn thể dân Công Giáo cùng nhau “cử hành, suy tư và để công bố Lời Chúa” và “để sống Chúa nhật này như một ngày trọng thể”.

Và điểm quy chiếu trọn hảo cho hành vi đức tin đặc biệt nầy lại là chính Chúa Giêsu. Hôm nay, như Tin Mừng Luca tường thuật, Chúa Giêsu cử hành Lời Chúa tại hội đường quê hương, một việc làm, một cử hành mà Ngài đã thực hiện xuyên suốt trong cuộc đời 30 năm ẩn dật: “Người đến Nadarét, nơi Người sinh trưởng, và theo thói quen của Người, thì ngày nghỉ lễ, Người vào hội đường. Người đứng dậy để đọc sách”.

Việc dân Israel trở về quê hương và cử hành Lời Chúa trên nền của Đền Thờ Giêrusalem hay việc Chúa Giêsu trở về Nadarét và công bố Lời Chúa nơi hội đường quê hương, phải chăng Lời Chúa muốn nói với chúng ta rằng: mỗi người đều có một quê hương, một nơi chốn để trở về “hong lại niềm tin”, làm sống lại những “thói quen đạo đức”, những truyền thống thánh thiện mà đôi khi, vì cuộc sống xô bồ, bận bịu… chúng ta đã nhạt nhòa lãng quên hay đánh mất. Vâng, chúng ta “đừng để đức tin một lần nữa bị lưu đày” ! Và điều cần thiết trước tiên để làm cho đức tin, cho ngọn lửa đạo đức được cháy lên, hay cụ thể hơn, để Đức Kitô sống lại trong cuộc đời ta, đó chính là Lời Chúa, là Kinh Thánh. Bởi vì như Thánh Giêrônimô: “Không biết Kinh Thánh là không biết Đức Kito”.

Và Tin Mừng còn xác nhận: Lời Chúa không chỉ được Đức Kitô công bố suông mà Ngài còn làm cho Lời đó được ứng nghiệm trên cuộc đời của mình: “Hôm nay ứng nghiệm đoạn Kinh Thánh mà tai các ngươi vừa nghe”. Sự “ứng nghiệm:” mà Đức Kitô nói đó chính là: từ Cana tới Tibêriát, từ Magđala tới Giênêzarét, từ Capharnaum, tới Betsaiđa, xuyên qua Côrôzain…và thu hút cả những vùng xa xăm tận phía bắc với Tyrô, Siđon, rồi làm vang dậy xuống cả miền nam đến tận Thủ đô Giêrusalem…, đâu đâu cũng nghe tin vui: mù thấy, điếc nghe, què nhảy nhót, câm ca hát…; cả phung cùi cũng bỏ hoang mạc kéo về, dân chài rủ nhau đi làm đồ đệ… Cả một đoàn lũ dân nghèo mở cờ trong bụng, hạnh phúc tuyệt vời, vì từ nay được tuyên phong “Nước Trời là của họ” !

Thì ra, sứ điệp phụng vụ hôm nay còn muốn nói với chúng ta rằng: chúng ta phải làm cho Lời Chúa được ứng nghiệm trên chính cuộc sống của chúng ta; “ứng nghiệm” bằng đời sống bác ái, huynh đệ, bằng sự cảm thông chia sẻ, bằng sự phục vụ quên mình, bằng sự khiêm hạ khó nghèo và hoán cải… Đứng trước một thế giới quá nghèo nàn về chân lý và những giá trị của Phúc Âm, nhưng lại quá tất bật và bon chen trước các nhu cầu vật chất và hưởng thụ, người Kitô hữu cần phải làm chứng bằng sự chiến thắng của Chúa Kitô với tâm niệm “người ta sống không nguyên bởi bánh nhưng bởi mọi Lời do miệng Thiên Chúa phán ra”.

Chúa Nhật Lời Chúa hôm nay đang ở trong tuần lễ cầu nguyện cho hiệp nhất. Thật là ý nghĩa khi cuốn Kinh Thánh chính là trọng tâm của mọi nẻo đường hiệp thông, hiệp nhất dù là Do thái hay Tin Lành, Anh Giáo hay Công Giáo. Cuộc cử hành Lời Chúa của Chúa Giêsu nơi Hội đường phải chăng là hình ảnh của “cộng đoàn phụng vụ” tập họp chung quanh Ngài, là hình ảnh tiên báo một Hội Thánh duy nhất, hiệp thông và liên đới; một Hội Thánh mà trong thư gởi giáo đoàn Côrintô trong Bài đọc 2 hôm nay, Thánh Phaolô đã nhấn mạnh: “trong một Thánh Thần, tất cả chúng ta chịu phép rửa để làm thành một thân xác, cho dầu Do Thái hay Hy Lạp, tự do hay nô lệ, và tất cả chúng ta cùng uống trong một Thánh Thần…”.

Trước một thế giới đang tan hoang vì đại dịch Covid, và trước một năm mới đang cận kề mang theo nhiều thử thách, sứ điệp Lời Chúa hôm nay muốn thắp lên ngọn lửa tin yêu và hy vọng, vui mừng và hoan hỉ. Bởi vì, khi dân Chúa họp nhau cử hành Lời Chúa là khi nhận được tràn trào niềm vui: “Ngày hôm nay được thánh hoá dâng cho Chúa là Thiên Chúa chúng ta; anh chị em đừng mang tang chế, đừng than khóc”… vì ngày này là ngày thánh, dâng cho Chúa, đừng buồn sầu; vì niềm vui của Chúa là đồn luỹ của anh chị em!”.

Ước gì Ngày Chúa Nhật Lời Chúa hôm nay ai trong chúng ta cũng có được một “con tim đã vui trở lại”; vì quả thật, chúng ta đã cử hành, đã lắng nghe và đã được Lời Chúa ứng nghiệm trên chính cuộc đời mình: Chúa yêu thương chúng ta và Đức Kitô sắp trao thịt máu mình cho chúng ta. Amen.

Trương Đình Hiền