Hỏi: nhân Năm Đức Tin sắp mở ra trong Giáo Hội, xin cha giải thích tầm quan trọng của đức tin trong đời sống Kitô-Giáo..
Trả lời :
Đức tin là một
trong ba nhân đức đối thần hay thần học ( Theological Virtue) nhờ đó chúng ta
nhận biết và tin có Thiên Chúa là Cha, Đấng tạo dựng muôn loài muôn vật trong
đó có con người,” được tạo dựng giống hình ảnh của Thiên Chúa” ( St 1:
27)
Nhưng muốn có đức
tin thì trước hết phải có ơn Chúa ban cho như một quà tặng quí giá mà không ai
có thể tự sắm cho mình hay nhờ phương thế tự nhiên nào, hoặc học ở trường Đại
Học nào trên thế giới mà có được đức tin.
Nghĩa là tiên vàn
phải là ơn Chúa ban cho ai thì người đó được đức tin . Qua quà tăng này, Thiên
Chúa đã tự mặc khải mình để cho phép ta tin có Chúa, dù không hề trông thấy
Người mà vẫn vững chắc tin và sống theo Thánh ý của Người để được chúc phúc và
cứu rỗi. Nói khác đi, nếu Thiên Chúa không tự mặc khải Người cho chúng ta thì không
bao giờ chúng ta có thể biết Ngài là AI để tin và yêu mến, đúng như Chúa Giêsu
đã nói :
“ Không ai đến với Thầy được, nếu Chúa Cha không ban ơn ấy cho” ( Ga 6: 65)
Có nghĩa là không
ai có thể biết Chúa Con , nếu Chúa Cha không ban ơn mở trí cho người ấy.
Nơi khác, Chúa
Giêsu đã cảm tạ Chúa Cha về ơn mặc khải dành cho những người bé mọn, tức những
người thấp hèn như chúng ta mà lại được hạnh phúc biết Chúa qua đức tin:
“ Lậy Cha là Chúa Tể trời đất, con xin ngượi khen Cha . vì Cha đã
giấu kín không cho bậc khôn ngoan thông thái biết những điều này, nhưng lại mặc
khải cho những người bé mọn. Vâng lậy Cha, đó là điều đẹp ý Cha.” ( Mc 10: 21)
Như thế, chính nhờ
ơn mặc khải đức tin mà chúng ta , những kẻ bé mọn đã nhận được, nên chúng ta
mới biết và tin có Thiên Chúa là Cha toàn năng, tin Chúa Ngôi Hai đã xuống trần
gian làm Con Người để cứu chuộc cho nhân loại khỏi chết vì tội, cũng như tin
Chúa Thánh Thần là Thần Chân Lý và là Đấng ban sự sống.
Đó là Mầu Nhiệm
Chúa Ba Ngôi( The Holy Trinity),tức Một Thiên Chúa với Ngôi vị riêng rẽ nhưng
cùng một bản thể ( Consubstantial) và uy quyền như nhau. Mầu nhiệm này đòi hỏi
phải có đức tin thì mới chập nhận được, mặc dù không thể giải thích hợp lý theo
luận lý (logic) hay bất cứ khoa học nào của con người. Khoa học và thông thái
của con người chỉ giúp sáng tạo ra những tiện nghi cho cuộc sống vất chất cũng
như chế tạo ra những vũ khí cực mạnh để giết hại lẫn nhau chứ không thể giúp
con người nhận biết có Thiên Chúa là Chủ Tể của mọi loài, mọi vật hứu hình và
vô hình. Chỉ có đức tin mới giúp con người khám phá ra Thiên Chúa để tin yêu
mến Ngài mà thôi.
Thật vậy, khi Chúa
Giêsu sinh xuống trần gian làm Con Người, chính Chúa Cha đã mở trí cho những kẻ
chăn chiên và ba đao sĩ phương Đông, nên họ đã mau mắn đi tìm để thờ lậy “một
Hài Nhi ” nằm trong máng cỏ, vì họ tin đó “ là Đấng Thiên Sai (
Messiah) đã đến để giải thoát cho con người khỏi ách nô lệ tội lỗi và hy vọng
được cứu rỗi, nhờ tin vào Người và sống theo đường lối của Người là “ con
Đường, là sự Thật và là sự Sống.” ( Ga 14: 6)
Ngược lại , đa số
người Do Thái, đặc biệt là các trưởng lão, đạo sĩ, và luật sĩ - đã không đến
thờ lậy Chúa vì họ không có đức tin để nhận biết Chúa Giêsu là chính Đấng Thiên
Sai, Messiah, mà các Ngôn sứ đã loan báo trong thời Cựu Ước, vì thế họ đã thờ ơ,
không đón tiếp Người như Tin Mừng Thánh Gioan đã viết : Người đã đến nhà mình, nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận.” (
Ga 1 : 11)
Chẳng chiu đón
nhận vì họ không tin rằng Đấng Thiên Sai lại có thể giáng sinh trong cảnh khó
hèn như vậy. Chính sự cứng lòng tin này từ đầu của dân Do Thái mà cuối cùng đã
đưa họ đến đóng đanh Chúa Giêsu trên thập giá. “ một điều mà người Do Thái
coi là ô nhục không thể chấp nhận, dân ngoại cho là điên rồ, nhưng đối với
những ai được Thiên Chúa kêu gọi, dù là Do Thái hay Hy lạp, Đấng ấy chính là
Đức Kitô, sức mạnh và sự khôn ngoan của Thiên Chúa” ( 1 Cor 1 : 23-24)
Như thế chỉ có
đức tin mới cho phép con người nhận ra trước hết: “ một Trẻ Sơ sinh bọc tã nằm trong máng cỏ” ( Lc 2:12) và
sau này một “Tử tội bị đóng đanh cách nhục nhã
trên thập giá” là Đức Kitô, Đấng Thiên Sai đã đến để “ hiến mạng sống mình làm giá
chuộc cho muôn người.” ( Mt 20: 28).
Qua những bằng
chứng Kinh Thánh trên đây, chúng ta thấy rõ Đức tin là điều kiện căn bản tối
cần cho phép con người đến với Thiên Chúa là Đấng vô hình nhưng đã mặc khải
Người cách hữu hình nơi Chúa Giêsu-Kitô, Ngôi Lời nhập thể để “ ai thấy Thầy thì thấy Chúa Cha.” như Chúa Giêsu đã trả lời cho môn đệ Philip-phê một ngày kia
( Ga 14: 9). Nhưng ,như đã nói ở trên, đức tin phải là một ơn sủng đặc biệt của
Thiên Chúa ban cho con người , như Chúa Giêsu đã nói với Phêrô khi môn đệ này
tuyên xưng Chúa là “Đấng Kitô, Con Thiên Chúa
hằng sống”.
Chúa nói : “ Này anh Si-mon con ông Giô-na, anh thật là người có phúc, vì
không phải phàm nhân mặc khải cho anh điều đó, nhưng là cha của Thầy ,Đấng ngự
trên cao.” ( Mt 16: 17)
Như vậy, chúng tỏ
cho thấy đức tin là một ơn mặc khải của Thiên Chúa ban cho con người để giúp
con người tin có Ngài là Đấng đã vì yêu thương mà tạo dựng con người ,cũng như
đã cứu chuộc con người nhờ Chúa Kitô, Đấng đã “ yêu mến tôi và
hiến mạng sống vì tôi.” ( Gl 2 : 20)
Nhưng hạt giống
đức tin mà chúng ta nhận được qua phép rửa không thể tự nó lớn lên và sinh hoa
kết trái trong tâm hồn ta được, nếu ta không cộng tác với ơn Chúa để nuôi dưỡng
hạt giống đức tin đó được lớn lên trong ta đến mức trưởng thành.
Thật vậy, đức tin
đòi hỏi việc lành, việc đạo đức để tăng trưởng như hạt giống cần được tưới nước
để nẩy mầm, sinh cây kết trái..Đó là lý do tai sao Thánh Tông Đồ Gia-cô-bê đã
nói :
“ Thật thế, một thân xác không có hơi thở là một xác chết.Cũng
vậy, đức tin không có hành động là đức tin chết.” ( Gc 2 : 26)
Hành động mà Thánh
Gia-cô-bê nói trên đây là những việc đạo đức mà ta cần làm để thể hiện đức tin
như siêng năng cầu nguyện để thắt chặt tình thân với Chúa. Sau đó, đọc và suy
gẫm Lời Chúa, và năng lãnh nhận các bí tich ban sự sống như Thánh Thể và Hòa giải
để đức tin được lớn mạnh thêm trong ta.Nghĩa là ai không cầu nguyện, không tham
dự Thánh Lễ, không nghe lời Chúa và nhất là không rước Mình và Máu Chúa Kitô,
thì đức tin của người ấy sẽ ví như cục than hồng bỏ ra ngoài lò sưởi và sẽ mau
chóng tự tàn lụi thành tro mà thôi.
Đó là tất cả ý
nghĩa của lời Chúa Giêsu đã nói với các môn đệ xưa như sau:
“ ....phàm ai đã có thì được cho thêm và sẽ dư thừa; còn ai không có
thì , thì ngay cái đang có, cũng sẽ bị lấy đi.” ( Mt 25
: 29)
Đã có đức tin thì
sẽ được cho thêm nếu biết vun sới đức tin đó bằng những việc đạo đức .Ngược
lại, thờ ơ hay dửng dưng mọi việc đạo đức thì đức tin sẽ chết dần mòn trong tâm
hồn đến mức không còn tin tưởng gì nữa.Thực tế đã chứng minh điều này: Trong số
những kẻ đang phạm tội ác, đang giết người, trộm cắp và hiếp dâm.. cũng có
người trước đây đã được rửa tội, đã mang danh Kitô-hữu, nhưng nay đã dấn thân
vào con đường tội lỗi chỉ vì không lo nuôi dưỡng đức tin bằng việc lành,đạo đức
nên đức tin đã như cây cỏ chết khô vì không được tưới nước đầy đủ.
Khi đã không còn
đức tin nữa, thì người ta dễ buông thả chiều theo những đòi hỏi bất chính và dễ
dàng đi vào con đường tội lỗi để làm những sự dữ, ví như chiếc xe lao xuống
dốc, xuống vực thẳm vì không có thắng ngăn chặn.
Đây là kinh nghiệm
thiêng liêng của mỗi người tín hữu chúng ta sống giữa trần gian với bao quyến
rũ và dịp tội thách đó đức tin của chúng ta. Chỉ cần nhìn qua cách sống của
những người quanh ta cũng đủ cho ta thấy rõ lằn ranh giữa những người tin và
không tin có Chúa hiện nay ở khắp noi trên thế giới.
Trước hết là những
kẻ sống theo”văn hóa của sự chết” đang mải mê tìm tiền của và mọi thú
vui vô luân vô đạo, hoặc đang cai trị với bạo lực để vơ vết của cải và bóc lột
người dân cách vô nhân đạo. Đây chính là những kẻ không có niềm tin vào một
Thiên Chúa cực tốt cực lành. Ngược lại, có những người đang xả thân phục vụ cho
người nghèo khó, bệnh tật, đói khát theo gương Mẹ Tê-rê-xa, nay là Chân Phước (
Blessed), hoặc đang dấn thân, hy sinh đi rao giảng Tin Mừng Cứu Độ ở những nơi
xa xôi nghèo đói bên Phi Châu và Ấn Độ. Họ là Ai ? phải chăng đó chính là những
người có niềm tin vững chắc vào Thiên Chúa nên đã hăng say thể hiện niềm tin
của mình bằng việc tông đồ, truyền giáo rất đáng ca ngợi ?.
Tóm lại, nếu ta
thực tâm tin có Chúa , tin có sự sống mai sau trên Nước Trời, thì ta phải tỏ
thiện chí quyết tâm sống theo đường lối của Chúa ngay từ bây giờ thì đức tin
của chúng ta mới có giá trị cứu rỗi. Ngược lại, nếu chỉ tuyên xưng ngoài môi
miêng là có Thiên Chúa, nhưng lòng trí lại hướng chiều theo những lôi cuốn của
các khuynh hướng xấu trong bản năng, chạy theo những quyến rũ của thế gian,
nhất là những cám dỗ rất tinh vi, xảo quyệt của ma quỉ, địch thù của chúng ta,
ví như “ sư tử gầm thét rao quanh tìm mồi
cắn xé” (cf. 1 Pr 5: 8 ), thì chắc chắn đức tin sẽ
không giúp ích gì cho ta được sống đẹp lòng Chúa, như Chúa Giêsu đã nói rõ với
các môn đệ xưa như sau:
“ Không phải bất cứ ai thưa với Thầy, Lậy Chúa, lậy Chúa là
được vào Nước Trời cả đâu,nhưng chỉ những ai thi hành ý muốn của Cha Thầy, Đấng
ngự trên Trời mới được vào mà thôi.” ( cf.Mt 7: 21
Nói khác đi, không
phải cứ nhận mình là người Công giáo, cứ nói tôi tin có Chúa, nhưng đời sống
của tôi lại hoàn toàn mâu thuẫn với niềm tin đó, vì vẫn ăn gian nói dối, ngoại
tình, gian tham, tôn thờ tiền bạc và của cải vật chất, oán thù, nghen ghét , cờ
bạc , mãi dâm, nhẩy nhót,ca hát vui chơi sa đọa …thì có nói cả ngàn lần “ Lậy
Chúa, Lậy Chúa” cũng vô ích mà thôi.! chắc chắn như vậy.
Do đó, muốn đứng
vững trong đức tin, trong ơn nghĩa Chúa để bảo đảm ơn cứu độ, chúng ta phải
luôn tỉnh thức và cầu nguyện để “ khỏi lâm vào cơn cám dỗ, vì tinh thần thì hăng hái
nhưng thể xác lại yếu đuối.” ( cf. Mt 26: 41) như Chúa
Giêsu đã nói với mấy môn đệ đi theo Người vào vườn Giệt sê ma-ni trong đêm
Người bị nộp vì Giuđa phản bội.
Phản bội vì mê
tiền của hơn yêu mến Thầy, vì yêu mến tôn thờ tiền bạc và của cải vật chất hơn
tôn thờ một Thiên Chúa duy nhất là cội nguồn mọi giầu sang phú quý và hạnh phúc
bất diệt.
Nói rõ hơn, người
tín hữu Chúa Kitô ngày nay bán Chúa hay phản bội Chúa chỉ vì không sống đức tin
thực sự, đòi hỏi phải cương quyết xa tránh mọi tội lỗi do ma quỷ xúi dục với sự
tiếp tay của thế gian và chiều theo những khuynh hướng xấu còn tồn tại trong
mỗi người chúng ta.Không nỗ lực chiến đấu chống lại những nguy cơ này thì không
thể tự nhận mình là người có đức tin được,
Cho nên, phải
tuyên xưng đức tin bằng chính đời sống của mình, từ bên trong tâm hồn xâu thẳm
cho đến lời nói và hành đông bên ngoài trước mặt người đời và trong mọi hoàn
cảnh sống để có thể nói được như Thánh Phaolô là : “ Tôi sống, nhưng không còn phải là tôi, mà là Đức Kitô sống trong
tôi. Hiện nay tôi sống trong xác phàm là sống trong niềm tin vào
Con Thiên Chúa, Đấng đã yêu mến tôi và hiến mạng vì tôi.” ( Gl 2: 20)
Ước mong mọi người
tín hữu chúng ta ý thức đúng mức sự cần thiết phải sống đức tin cách cụ thể như
các Thánh Tông Đồ Gia-cô-bê và Phaolô dạy trên đây trong Năm Đức Tin,( The Year
of Faith) sẽ được Đức Thánh Cha Bê-nê-đichtô 16 chính thức khai mạc tại Tòa
Thánh La Mã ngày 11 tháng 10 năm nay và sẽ bế mạc vào ngày 24 tháng 11 năm 2013.
Chúng ta cùng cầu
nguyện cho sự thành công tốt đẹp của Năm Đức Tin nhằm quảng bá sâu rộng thêm
Tin Mừng Cứu Độ và củng cố đức tin KitôGiaó sao cho thích ứng với hoàn cảnh thế
giới ngày nay.
Lm Phanxicô Xaviê Ngô Tôn Huấn