Hỏi: xin cha giải thích rõ những hình thức hiện diện khác nhau, của Chúa Giêsu-Kitô trong trần thế và cách hiện diện nào là quan trọng nhất.
Trả lời: Chúa Giê su-Kitô vừa là Thiên Chúa thật đồng bản tính với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần. Chúa cũng là Con Người thật, sinh bởi Đức Trinh Nữ Maria nhờ quyền năng của Chúa Thánh Thần. Là Con Người, nên Chúa vừà có nhân tính ( Humanity) vừa có Thiên Tính ( Divinity). Nhưng hai bản tính này kết hợp chặt chẽ với nhau đến mức không thể tách rời ra được. Nghĩa là không khi nào Chúa Giêsu ngưng là Con Người để chỉ là Thiên Chúa , và ngược lại, cũng không khi nào Ngài chỉ là Thiên Chúa và ngưng là Con Người.
Là Con Người, Chúa đã mang xác phàm để chia sẻ thân phận con người với nhân loại trong mọi phạm trù, trừ tội lỗi..Người đã chịu khổ hình thập giá, chết, sống lại và lên trời, ngự bên hữu Chúa Cha và sẽ trở lại trong vinh quang để phán xét kẻ sống và kẻ chết như chúng ta tuyên xưng trong Kinh Tin Kính các ngày Chúa Nhật và Lễ Trọng . Trước khi về trời, Chúa Giêsu đã nói với các Tông Đồ như sau:
“….Và đây Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế.” (Mt 28:20).
Thánh Công Đồng Vaticanô II, trong Hiến Chế về Phụng Vụ Thánh (Sacrosanctum Concilium (SC ) cũng dạy và quảng diễn rõ ràng thêm về sự hiện diện của Chúa Kitô trong trần thế như sau: “ Chúa Kitô hằng hiện diện trong Giáo Hội nhất là trong các hoạt động phụng vụ. Người hiện diện trong Hy Tế không những trong con người thừa tác viên, vì “như xưa Người đã tự dâng mình trên thập giá thì nay chính Người cũng dâng mình nhờ thừa tác vụ của linh mục”, mà nhất là hiện diện thực sự dưới hai hình Thánh Thể. Người hiện diện trong các bí tích nhờ quyền năng của Người; vì thế ai rửa tội chính là Chúa Kitô rửa. Người hiện diện trong lời của Người, vì chính Người nói khi người ta đọc Kinh Thánh trong Giáo Hội. Sau hết, Người hiện diện khi Giáo Hội cầu khẩn và hát Thánh Vinh.” (SC, số 7).
Nói rõ hơn, Chúa Kitô hiện diện cụ thể trong những hoàn cảnh sau đây:
1. Khi Giáo Hội cử hành các bí tích, đặc biệt là bí tích Thánh Thể: Chúa hiện diện trong các thừa tác viên có chức thánh và được phép cử hành Thánh Lễ Tạ Ơn ( Eucharist) là Giám muc, và Linh mục . Ngoài ra, khi thừa tác viên con người như Phó tế, Linh Mục và Giám mục cử hành bí tích nào thì chính Chúa Kitô hiện diện và cử hành bí tích ấy qua tay các thừa tác viên. Nghĩa là chính Chúa Kitô rửa tội, thêm sức, tha tội và nhất là cử hành Thánh lễ Tạ Ơn (Eucharist), cũng như chính Người xức dầu bệnh nhân, chứng và chúc hôn phối qua các thừa tác viên loài người. Các thừa tác viên này chỉ cử hành các bí tích nhân danh Chúa Kitô là Đầu mà thôi (in persona Capitis)
2. Khi Giáo Hội cử hành phụng vụ Lời Chúa và cầu nguyện thì Chúa Kitô hiện diện trong lời được công bố, trong người công bố và trong cộng đoàn đang tụ họp để lắng nghe và cầu nguyện, vì “ở đâu có hai, ba người họp lại nhân danh Thầy thì có Thầy ở đấy, giữa họ.”(Mt 8:20)
3. Đặc biệt và quan trong nhất là sự hiện diện của Chúa trong bí tích Thánh Thể: Phải nhấn mạnh riêng ở đây, vì chỉ trong bí tích Thánh Thể được cử hành trong khuôn khổ Thánh lể Tạ Ơn (The Eucharist) mà Chúa Kitô hiện diện thực sự (vere = real) và trọn vẹn là Thiên Chúa và là Con Người thật trong hình bánh và hình rượu, sau khi Giám mục hay Linh mục đọc lời truyền phép (consecration words) tức là nhắc lại lời Chúa Kitô đã nói khi Người bẻ bánh và trao chén cho các Tông Đồ trong Bữa Tiệc ly sau hết, trước khi Người thọ nạn thập giá.(x. 1 Cor 11:23-25). Sự hiện diện này đặc biệt hơn mọi hiện diện khác của Chúa Kitô trong trần gian như Giáo Hội xác tín. (CĐ Triđentinô ngày 11-10-1551). Vì thế, ta chỉ phải cung kính thờ lậy Chúa Kitô trong bí tích Thánh Thể mà thôi, trong khi không phải bầy tỏ cử chỉ thờ kính này trong các hoàn cảnh hiện diện khác của Chúa Kitô. Nói rõ hơn, khi giám mục, linh mục hay phó tế cử hành bí tích rửa tội, Chúa Kitô hiện diện và rửa tội qua tay các thừa tác viên này. Nhưng không ai phải bái lậy, tôn thờ sự hiện diện của Chúa nơi các vị này, như thờ lậy Chúa thực sự hiện diện trong hình bánh và rượu nho mỗi khi ta tham dự thánh lễ Misa. Xin nhớ kỹ điều này.
4. Cũng vậy, các ảnh tượng của Chúa Kitô trong nhiều hoàn cảnh như một hai nhi nằm trong máng cỏ, như Chúa bị đóng đinh trên thập giá v.v chỉ là các á bí tích để giúp nâng tâm hồn chúng ta lên với Chúa đang ngự trên Trời, bên hữu Chúa Cha chứ không thực sự hiện diện nơi các ảnh tượng đó như Người hiện diện thực sự nơi bí tích Thánh Thể.
5. Lại nữa, qua dụ ngôn về Ngày Phán Xét chung trong Tin Mừng Thánh Matthêu, chúng ta thấy Chúa Kitô đã tự đồng hóa mình với những người nghèo đói , vô gia cư, thất nghiệp, đau ốm và bị tù đầy nơi các ngục thất để thách đố chúng ta nhận ra Người nơi các anh chị em không may mắn đó để thực thi bác ái với họ bằng hành động cụ thể là giúp đỡ, chia sẻ với họ những gì mình may mắn có .(Mt 25:31-45). Nói khác đi, chính Chúa Kitô đang hiện diện cách bí nhiệm ngày nay nơi những anh chị em đáng thương này.Nhưng sự hiện diện của Chúa ở đây không giống sự hiện diện thực sự của Người nơi bí tích Thánh Thể. Cho nên, chúng ta không thờ lậy Chúa nơi những người nghèo đói, bệnh tật mà chỉ nhìn nhận có Chúa Kitô nơi họ để không làm ngơ hay vô cảm trước sự đau khổ , bệnh tật và nghèo đói của những anh chị em kém may mắn đó mà thôi; vì nếu làm ngơ hay vô cảm đối với họ là dửng dưng với chính Chúa Kitô theo tinh thần dụ ngôn ngày phán xét chung nói trên.
6. Sau hết, ngoài các hình thức khác nhau nói trên về sự hiện diện của Chúa Kitô trong trần thế, còn một cách hiện diện rất thân tình nữa là sự hiện diện của Chúa Kitô trong tâm hồn mỗi người tín hữu chúng ta, khi chúng ta sống trong ơn nghĩa Chúa là yêu mến Chúa như Người đã nói với các môn đệ xưa :
" Ai yêu mến Thầy thì sẽ giữ lời Thầy
Cha của Thầy sẽ yêu mến người ấy
Cha của Thầy và Thầy sẽ đến và ở lại với người ấy."( Ga 14: 23)
Như thế có nghĩa là nếu ta thực tâm yêu mến Chúa Kitô và cương quyết xa tránh mọi tội lỗi , nhất là tội trọng, thì Chúa sẽ đến ngự trị trong linh hồn ta. Và ở đâu có Chúa Con thì ở đó có Chúa Cha và Chúa Thánh Thần trong Mầu Nhiệm Ba Ngôi Một Thiên Chúa duy nhất, đồng bản thể ( consubstantial) và uy quyền như nhau. Như vậy, thật hạnh phúc biết bao cho ta khi có Chúa cư ngụ trong tâm hồn và đồng hành với ta trong cuộc sống mỗi ngày.Chúng ta phải rất chân quý sự hiện diện này của Chúa Kitô trong tâm hồn mỗi người chúng ta để có thể tâm sự thân mật với Chúa khi vui khi buồn, khi thành công, lúc thất bại gặp gian nan, khó khăn trong cuộc sống trên trân gian này.
Tóm lại, trên đây là tất cả những hình thức hiện diện khác nhau của Chúa Giêsu-Kitô trong mỗi người tín hữu và trong trần gian này, sau khi Người về trời cách nay trên 2000 .Chúng ta tôn kính và thờ lậy Chúa Kitô cách riêng trong bí tích Thánh Thể, cũng như tin có Chúa ngự trong tâm hồn mỗi người chúng ta khi ta sạch tội , nhất là tội trọng vì tội này tức khắc cắt đứt mọi thân tình giữa ta với Chúa là Đấng trọn tốt trọn lành. Cho nên Người sẽ không thể "chung sống" hay cho ta được hiệp thông trọn vẹn với Người trong tình yêu khi ta cả lòng phạm những tội gớm ghê như giết người, giết thai nhi, căm thù muốn hại ai, hay đam mê thú dâm dục ngoài mục đích của hôn nhân chân chính, cho phép con người được hưởng thú vui phái tính ( sexuality) với mục đích biểu lộ tình yêu và cộng tác với Chúa trong mục đích truyền sinh.
Chúng ta tôn thờ Chúa trong Phép Thánh Thể vì đây là sự hiện diện quan trọng nhất của Chúa Kitô trong trần thế, và nâng tâm hồn lên với Chúa qua những phương tiện hữu hình là các ảnh tượng của Chúa được trưng bày ở các nơi thờ phượng, cũng như nơi những anh chị em đang đau khổ, bệnh tật và nghèo đói mà Chúa Kitô đang dồng hóa với họ để thách đố chúng ta nhìn thấy Chúa nơi những anh chị em kém may mắn này để tỏ lòng bác ái, cảm thương và giúp đỡ họ cách thiết thực, như Chúa mong đợi nơi mỗi người tín hữu chúng ta.
Vậy chúng ta có thực sự tin Chúa Kitô đang hiện diện nơi những anh chị em đau khổ đó , và nhất là có muốn cho Chúa luôn cư ngụ trong tâm hồn mỗi người chúng ta như Người mong muốn hay không ?
Ước mong mỗi người tự trả lời cho câu hỏi này.
LM Phanxicô Xaviê Ngô Tôn Huấn